Jak zrobić dobrą kawę w domu cz.1. Zapach kawy

Parzenie kawy w domu 

Rady jak prawidłowo przechowywać kawę aby nie straciła zapachu. Kawa ziarnista, kawa mielona, kawa zielona – po czym poznać kawę dobrej jakości, kawę zanieczyszczoną lub starą kawę? Od czego zależy zapach kawy? Jak poprawić zapach kawy?

Źle przechowywana kawa psuje się pod wpływem działania tlenu, zawarte w niej tłuszcze jełczeją. Ponieważ łatwo przyjmuje wilgoć, może nawet pleśnieć. 
Jak prawidłowo przechowywać kawę aby nie straciła zapachu?
Kawa powinna być przechowywana w suchym oraz chłodnym pomieszczeniu, najlepiej w temperaturze 10°C-18°C. Z dala od źródła ciepła i światła słonecznego, ponieważ ciepło powoduje utratę aromatu kawy. Ponieważ kawa łatwo przyjmuje obce zapachy, nie może stać w pobliżu pachnących przypraw, czosnku, kosmetyków.
Mielona kawa szybciej traci swoje aromaty niż przechowywana kawa ziarnista, mianowicie już po 2 tygodniach jest bez smaku. Mieloną kawę powinno się przechowywać w oryginalnym i szczelnym opakowaniu. Kawa ziarnista zaczyna tracić aromat po 6 tygodniach prawidłowego przechowywania, dlatego po otwarciu opakowania kawa powinna zostać szybko wykorzystana. Kawę można także przesypać do szczelnych pojemników porcelanowych lub ceramicznych, jednak w metalowych (szczególnie z blachy i ze słabej stali) traci swój atrakcyjny zapach.

Kawa nie powinna być przechowywana w lodówce, ze względu na panującą w niej wilgoć i zapachy. Tylko w nagłym wypadku kawę ziarnistą można zamrozić na długi czas w szczelnych pojemnikach, w porcjach. Wtedy ziarna zachowają dużą część aromatu. Potrzebną porcję kawy wyjmuje się z zamrażalnika dzień wcześniej i rozmraża w zamkniętym pojemniku. Pojemnik można otworzyć dopiero wtedy, gdy ziarna kawy osiągną temperaturę pokojową. Natomiast zamrożone ziarna kawy espresso można zmielić. Kawy nie powinno się ponownie zamrażać.

Jak wybrać smaczną kawę? Po czym poznać kawę dobrej jakości?
Przed zakupem kawy w opakowaniu należy sprawdzić datę jej produkcji. Najlepiej wybrać kawę w próżniowym opakowaniu z wentylem. Dobra kawa nie może być opakowana w luźne opakowanie ani w folię. Na opakowaniu powinien być podany kraj, w którym kawa została wyprodukowana (nawet region), a także stopień upalenia i zmielenia ziaren kawy. Ważna jest nazwa odmiany kawy.
Kawa arabica jest łagodniejsza w smaku, delikatna, lekko kwaskowa, bardzo aromatyczna. Zawiera wiele olejów, smakuje często owocowo, słodko, nawet jagodowo. Ma stosunkowo mało kofeiny (1%-1,7%) i kwasów. Jej ziarna są większe, bardziej płaskie i owalne. Nacięcie na płaskiej stronie nie jest linią prostą, ma lekko zakrzywiony kształt (może przypominać literę S).
Kawa robusta zawiera 2%-4,5% kofeiny, o ponad 30% więcej kwasów chlorogenowych niż arabica. Ziarna mają lekko gorzki smak, nawet ziemisty lub drewniany. Kawa zaparzona z mieszanek robusta jest gęsta, długo pozostawia silny smak w ustach. Parzona z cukrem smakuje lekko karmelowo. Ponieważ robusta zawiera mniej olejów niż arabica, odpowiednio parząc ją można uzyskać gęstą i trwałą piankę crema. 

Dobrej jakości świeża zielona kawa ma silny aromat, ziarna mają ładny zielonkawy lub żółtawy kolor. Po naciśnięciu świeże ziarno zielonej kawy przyjemnie pachnie zielenią, a po przegryzieniu lekko szczypie w język. Niektóre ziarna po upaleniu mogą być popękane, przepołowione i nie ma to wpływu na jakość kawy. Natomiast jeśli uszkodzenia powstały podczas zbiorów i jest ich dużo, to kawa ma niską jakość.

Jak poznać kawę zanieczyszczoną i przeterminowaną?
Tanie, złej jakości kawy oferowane przez nieuczciwych producentów zawierają często zanieczyszczenia lub są stare i zwietrzałe.

• Plamy na upalonych ziarnach czarnej kawy są znakiem pleśni, która była na świeżych ziarnach. Taką kawę trzeba wyrzucić.
• Ziarna kawy które mają dziurki były ogryzane przez insekty.
• Ziarna zielonej kawy z szarym, białym lub czarnym odcieniem są złej jakości.
• Świeżo palona kawa ma silny aromat natomiast przeterminowana kawa ma kwaśny zapach lub pachnie stęchlizną, szczególnie po zmieleniu.
• Stara kawa zmielona lub kawa źle przechowywana ma strukturę gruzełkowatą i nie ma aromatu.

Aby to sprawdzić jakość kawy, można skorzystać z kilku sposobów.

1. Wysypać na białą kartkę papieru szczyptę mielonej kawy. Jeśli kawa zawiera cząstki o różnym zabarwieniu lub strukturze, po zaparzeniu nie osiągnie dobrego smaku i aromatu.
2. Łyżkę mielonej kawy wsypać do szklanki zimnej, czystej wody. Zanieczyszczenia oddzielą się od kawy, mogą zmienić kolor wody.
3. Świeżo mieloną kawę zaparzyć (2 łyżki kawy na filiżankę), odczekać 2-3 minuty. Jeśli do kawy włoży się srebrną łyżeczkę i osiądzie na niej piana, to znaczy, że kawa jest świeża. Natomiast stara kawa ma kwaśny zapach.

Zapach kawy
Najbardziej aromatyczna jest świeża kawa. Kawa zachowuje świeżość przez około 3 miesiące od upalenia surowych ziaren, mimo to data przydatności do spożycia wydrukowana na opakowaniu kawy z supermarketu wynosi najczęściej 2 lata. Długo przechowywana kawa po zaparzeniu nie dodaje energii, lecz utrzymuje uczucie zmęczenia. Zaparzona kawa nie powinna długo stać ani być podgrzewana, ponieważ szybko traci aromat i staje się kwaśna. Kawę powinno się serwować szybko, w temperaturze 65°C-70°C.
Także podczas parzenia kawa przyjmuje zapachy z otoczenia, nawet zapach kosmetyków stosowanych przez przygotowującą ją osobę.
Dobra rada: kawy zawierające dużo kofeiny są mniej aromatyczne.

Dlaczego kawa nie pachnie?

1. Stara kawa lub zmielona kawa „na zapas” straciły aromat.
2. Także złe przechowywanie (nieszczelny pojemnik, ciepło) wpływa na utratę aromatu kawy.
3. Zbyt grubo mielona kawa nie uzyska silnego zapachu podczas parzenia.
4. Przyczyną utraty aromatu może być ogrzanie kawy podczas mielenia (przegrzany młynek do mielenia kawy, przegrzany ekspres) lub za niskie ciśnienie w ekspresie do kawy.
5. Kawa zaparzona wrzącą wodą lub zbyt twardą wodą nie rozwinie bukietu.
6. Jeśli małą porcję kawy zaleje się zbyt dużą ilością wody, kawa nie będzie pachniała.

Jak poprawić zapach kawy?
Zapach kawy zależy od jej jakości. Wysoka dojrzałość wszystkich nasion podczas zbiorów powoduje, że kawa jest bardziej aromatyczna. Dlatego powinno się inwestować w dobrej jakości kawę niż w drogie urządzenia do jej przygotowania.

1. Mielona kawa bardzo szybko wietrzeje. Nie powinno się jej mielić na zapas, nawet na następny dzień. Najlepiej zmielić zważoną porcję kawy tuż przed zaparzeniem.
2. Aby wzmocnić zapach długo przechowywanej kawy ziarnistej można podprażyć jej porcję na rozgrzanej patelni teflonowej przez 5 minut (stale mieszać). Zacząć podgrzewać na małym ogniu stopniowo zwiększając go. Ziarna kawy ostudzić i zmielić.
3. Zielona kawa ziarnista łatwo przechodzi zapachem leżącej obok czarnej kawy. Aby się go pozbyć ziarna uprażyć na suchej patelni teflonowej. Porcję ziaren zielonej kawy wsypać na patelnię, umieścić na małym płomieniu i prażyć mieszając przez 2 minuty. Ostudzić i zmielić. Trzeba pamiętać o tym, że łatwo przechodzi obcymi zapachami nie tylko podczas przechowywania, lecz również podczas parzenia.
4. Jeśli mielona kawa straciła zapach, podczas parzenia dodać do niej kawałek czekolady lub strąku wanilii.
5. Przed nalaniem kawy filiżankę przepłukać wrzątkiem, aby utrzymać aromat zaparzonej kawy.
6. Dzbanki do kawy ze szkła i porcelany lepiej zachowują aromat kawy niż naczynia z metalu, blachy.

Rady jak poprawić smak kawy, jak uratować gorzką, kwaśną lub cierpką kawę można przeczytać w artykule Jak zrobić dobrą kawę w domu cz.2. Smak kawy.