Maseczka ochronna (nie tylko) w czasie epidemii koronawirusa

Czy podczas epidemii koronawirusa maseczka ochronna jest skuteczna? Jak poprawnie założyć maskę ochronną? Jak nosić maskę antywirusową aby chroniła? Jak często zmieniać maskę ochronną? Z jakiego materiału można samemu uszyć maseczkę ochronną? Jak prać i jak dezynfekować maseczkę z bawełny? Czy maseczka ochronna chroni przed zanieczyszczeniem powietrza? Jakie są przeciwwskazania do noszenia maski ochronnej?
Do ochrony przed zakażeniem drogą kropelkową służą różnego rodzaju maski: maseczka ochronna, maska antywirusowa, maska lekarska, maska chirurgiczna… Maski ochronne mogą mieć różne formy i wygląd, ale wszystkie powinny całkowicie zakrywać usta i nos, aby były skuteczne. Maski lekarskie, często nazywane maskami chirurgicznymi, są używane przez pracowników opieki zdrowotnej i chronią przed zarażeniem chorobą zakaźną przenoszoną drogą kropelkową. Podczas choroby i podczas epidemii zaleca się noszenie maski antywirusowej, ponieważ pomaga ona zapobiegać rozprzestrzenianiu się wirusów i bakterii.

Skuteczna ochrona przed wirusem. Kto powinien nosić maskę ochronną podczas epidemii koronawirusa?
Każda maska ochronna stanowi barierę dla zarazków powodujących choroby zakaźne, takie jak grypa czy wirusowe zapalenie płuc ale żadna z nich nie jest w 100% skuteczna. Co więcej, jednorazowa maseczka nie pomoże w przypadku przedłużonego lub bliskiego kontaktu z chorym. Noszenie maseczki ochronnej powinno uzupełniać, a nie zastępować inne metody zapobiegania chorobom zakaźnym.
Na codzień maska ochronna powinna być używana przede wszystkim przez osoby z osłabionym układem odpornościowym, przez osoby kaszlące i kichające z infekcją wirusową, osoby opiekujące się starszymi, chorymi lub podejrzanymi o chorobę zakaźną.

Powinno się jak najczęściej przebywać na świeżym powietrzu aby zwiększyć odporność. Dlatego osoby zdrowe mogą chronić się przed zakażeniem nosząc maskę tylko w zamkniętych lub zatłoczonych miejscach publicznych, w których przebywają inni ludzie – w autobusie, w metrze, w sklepie, w instytucjach…

Kupując maskę ochronną należy wybrać odpowiedni rozmiar i przeczytać dołączoną instrukcję obsługi. Warto pamiętać, że tania maska nie będzie skutecznie spełniała wszystkich funkcji ochronnych. Maska powinna być nowa, nieużywana, bez wad, przetarć, dziur ani rozdarć w materiale.

Jak prawidłowo założyć maseczkę ochronną na twarz?

1. Wymyć ręce!
   Przed założeniem maski trzeba myć ręce mydłem i wodą przez przynajmniej 40 sekund, dokładnie opłukać letnią wodą. Wymyte ręce wytrzeć do sucha czystym ręcznikiem papierowym lub bawełnianym.
2. Sprawdzić maseczkę pod kątem wad!
   Przed założeniem maseczki ochronnej trzymając ją za uchwyty trzeba sprawdzić, czy nie jest uszkodzona albo wadliwie wykonana.
3. Znaleźć wewnętrzną stronę maseczki!
   Większość maseczek antywirusowych jest biała wewnątrz a na zewnątrz ma inny kolor. Maskę zakłada się białą stroną skierowaną w stronę twarzy.
4. Znaleźć górny brzeg maseczki!
   Prawidłowo wykonana jednorazowa maseczka ochronna ma giętką górną krawędź, która po przyciśnięciu przybiera kształt nosa.
5. Założyć maseczkę na twarz!
   Chwycić maskę za uchwyty tak, aby właściwa strona była na zewnątrz. Ponieważ istnieje wiele rodzajów jednorazowych masek ochronnych, każdy z nich wyposażony jest w różne mocowania. Wiele masek po obu stronach ma dwie rozciągające się gumki lub pętle na uszy. Zakładając maseczkę na twarz chwyta się za gumki/pętle, najpierw jedną a następnie drugą z nich zakłada się wokół ucha.
   Niektóre maski ochronne są wyposażone w paski z materiału wiązane z tyłu głowy. Maskę nakłada się na twarz i wiąże z tyłu głowy najpierw górne paski wyżej a następnie dolne paski bliżej szyi. Nie wolno zbyt mocno wiązać pasków wokół głowy.
6. Poprawić maskę ochronną na nosie!
   Trzeba poprawić górną część maski tak, aby jej brzeg przylegał do skóry nosa i policzków (sam brzeg uszczypnąć palcem wskazującym i kciukiem). Nie powinno być żadnych szpar pomiędzy maseczką ochronną a twarzą. W razie potrzeby wyregulować wiązanie.
7. Naciągnąć maskę na podbródek!
   Prawidłowo założona maska ochronna zakrywa dolną połowę twarzy, czyli koniec nosa i usta. Jej dolna krawędź powinna sięgać podbródka.
   

   Jak nosić maseczkę aby chroniła drogi oddechowe?
   

   1. Aby maska ​​działała skutecznie, trzeba ją poprawnie założyć na twarz i poprawnie używać.
   2. Nie powinno się zakładać wilgotnej, niedosuszonej maseczki ochronnej!
   3. Nigdy nie powinno się dotykać przodu maseczki podczas zakładania, noszenia ani podczas zdejmowania!
   4. Z przyczyn higienicznych każda maska ochronna powinna być używana tylko przez jedną osobę.

   Na jednorazowej maseczce wyprodukowanej z włókniny polipropylenowej (też z flizeliny) koronawirus może żyć nawet 7 dni!

Jak zdjąć maskę ochronną?
Maskę ochronną zdejmuje się trzymając ją za uchwyty, nigdy za materiał przylegający do twarzy. Ponieważ jednorazowej maski nigdy nie wolno nosić wielokrotnie, wyrzuca się ją od razu do zamykanego pojemnika (najlepiej w torebce). Po zdjęciu maski trzeba koniecznie wymyć ręce.
Maskę wielokrotnego użycia należy zaraz po zdjęciu wyprać ręcznie w gorącej wodzie z mydłem lub odkazić. Jeśli gumki są rozciągnięte, brzegi maski zbyt luźne lub poszarpane, maskę trzeba wyrzucić.

Jak często zmieniać maskę ochronną?
Chory powinien zmieniać maskę co 2 godziny. Jeśli często kicha lub kaszle, czas noszenia maski ochronnej skraca się do 40-50 minut, ponieważ zarazki przy częstym kaszlu rozprzestrzeniają się szybciej. Po 2-3 godzinach maska chorego staje się siedliskiem infekcji (bez względu na materiał z którego została wykonana), jej dalsze noszenie może nawet być szkodliwe.

Zdrowa osoba powinna zmienić maskę ochronną kiedy ta jest mocno wilgotna od oddechu, śliny, ponieważ w wilgotnym środowisku wirusy i bakterie rozprzestrzeniają się szybciej. Maskę ochronną trzeba zmienić natychmiast po kontakcie z osobą chorą na chorobę zakaźną, szczególnie jeśli przebywało się bliżej niż metr od zakażonego.

Bardziej zaawansowane maski wyposażone są w specjalny filtr, na przykład węglowy. Mimo że służą dłużej niż jednorazowe, również się brudzą, a filtr trzeba wymieniać średnio co 3-6 godzin.

Nie wolno stosować brudnych masek ochronnych ani takich, w których oddychanie jest utrudnione. W takich przypadku powinno się natychmiast opuścić skażony lub zanieczyszczony obszar i wymienić maskę ochronną na nową.

Niewłaściwie zakładana lub niewłaściwie używana maseczka może stać się źródłem zakażenia. Chory nie powinien dotykać maski, nawet zewnętrznej strony, aby nie przenieść bakterii.   

Z czego można uszyć maseczkę na twarz?
Najprostsza jednorazowa maseczka ochronna jaką można wykonać składa się z gazy złożonej z przynajmniej 6 warstw lub z bawełnianych chusteczek nawilżających. Idealnie byłoby, gdyby między nimi znajdował się filtr. Trzeba ją zmieniać tak samo często jak jednorazową i szybko wyrzucić. Inny materiał dobry do szybkiego wykonania maski to złożona gęsta bawełna lub czysta pielucha z tetry, nawet filtr z worka do odkurzacza. Uchwyty na uszy można zrobić z gumki do bielizny albo z grubych gumek recepturek przyszytych lub przymocowanych zszywaczem. Wielu lekarzy uważa, że noszenie ochronnej maseczki w czasie epidemii koronawirusa daje tylko fałszywe poczucie bezpieczeństwa. Dlatego bardzo ważne jest zachowanie odstępu około 2 m od innych osób. Maseczka uszyta z podwójnej warstwy gęstej bawełny daje nawet 70% ochronę przed zakażeniem. Domowa maseczka nie chroni nas całkowicie przed koronawirusem, ale ogranicza rozprzestrzenianie się wirusów w powietrzu wokół osób zarażonych!

Jak prać i dezynfekować maseczkę z bawełny i maseczkę z flizeliny?
W okresie obowiązywania zakrywania nosa i ust w miejscach publicznych warto zapoznać się z metodami dezynfekcji maseczek z flizeliny i bawełnianych maseczek wielorazowego użytku. Koronawirus traci swoje właściwości chorobotwórcze w wysokiej temperaturze. Wyprane w mydle maseczki umieszcza się na kracie w piekarniku całkowicie rozgrzanym do temperatury 70°C i dezynfekuje przez 30 minut. Maseczki można też wyprać w pralce (osobno!) w temperaturze powyżej 60°C i wyprasować żelazkiem rozgrzanym do temperatury 170°C-200°C. Maseczkę z bawełny można oczyścić z wirusów w kuchence mikrofalowej lub gotować 5 minut w czystej wodzie w osobnym garnku.
Dobra rada: specjalistyczne maseczki typu FFP-2 lub FFP-3 bardzo szybko niszczą się po spryskaniu wysokoprocentowym alkoholem oraz w wysokiej temperaturze.

Czy zwykła maska ochronna chroni przed zanieczyszczeniem powietrza i przed alergenami?
Maseczka ​​chroni nie tylko przed zarazkami, lecz również przed zanieczyszczeniami powietrza, kurzem, sadzą i pyłkami, które mogą powodować podrażnienie dróg oddechowych. Ochronne maski lekarskie są czasami używane przez osoby pracujące na świeżym powietrzu, uprawiających sport lub na ulicy jako ochronę przed pyłem, kurzem i brudem. Ludzie skłonni do uczuleń mogą w niej kosić trawę, spacerować po łące i w lesie podczas kwitnienia roślin uczulających wiosną, podróżować. Trzeba jednak pamiętać, że nie zapewniają one dostatecznej ochrony.
Maski jednorazowe nie mogą chronić przed niebezpiecznymi substancjami, które powstały w powietrzu w wyniku pożarów budynków czy lasów. Maska ochronna jednorazowa nie chroni przed silnym dymem.

Przed szkodliwym zanieczyszczeniem środowiska najlepiej chroni respirator z filtrem węglowym (w około 80%-95%), dużo słabiej jednorazowa maska ​​lekarska (ochrona około 30%-35%), podobnie złożony szalik, natomiast bawełniana chustka chroni tylko w 5%-10%, a opatrunek z gazy ledwie w 5%.

Przeciwwskazania do noszenia maseczki ochronnej
Maska ochronna powoduje, że do płuc zdrowego człowieka dostaje się mniej tlenu, dlatego zawsze gdy jest taka możliwość, maskę trzeba zdjąć (mimo że nie występują trudności z oddychaniem).
Noszenie maski ochronnej znacznie utrudnia oddychanie osobom, które mają problemy z układem oddechowym, sercem i układem krążenia i one nie powinny jej zakładać.

Artykuły powiązane:
Rady jak zrobić tani płyn do dezynfekcji rąk i płyn do dezynfekcji powierzchni.