Zatrucie pokarmowe – pierwsza pomoc

Jak postępować w zatruciu pokarmowym?

Co to jest zatrucie pokarmowe? Jakie są przyczyny infekcji żołądkowo-jelitowej? Jakie są objawy zatrucia pokarmowego? Pierwsza pomoc w zatruciu pokarmowym. Płukanie żołądka w domu. Co można jeść w infekcji układu pokarmowego? Kiedy wezwać lekarza?
Zatrucie pokarmowe jest znane każdemu dorosłemu. Gwałtowne pogorszenie stanu zdrowia po spożyciu niskiej jakości napojów lub żywności, występuje nie tylko w upalne lato.

Aby na czas podjąć działania, warto znać objawy infekcji układu pokarmowego, a także zasady pierwszej pomocy. Większość mikroorganizmów bytujących wokół nas nie wywołuje chorób. Jednakże część z nich, znajdująca się w płynach, w wodzie, na ciele zwierząt i ludzi może być niebezpieczna i może stać się przyczyną choroby. Są one przenoszone na rękach, ubraniach i sprzęcie, np. deskach do krojenia.

Nawet krótki kontakt z nimi może spowodować przeniesienie ich na żywność i doprowadzić do wystąpienia zakażeń pokarmowych.

Co to jest zatrucie pokarmowe?

Jeśli spożywa się żywność niewłaściwie przechowywaną lub zabrudzoną, nie prawidłowo przygotowaną lub przeterminowaną to bakterie w układzie pokarmowym powodują zaburzenia mikroflory i osłabienie układu odpornościowego.
Zatrucie pokarmowe nie jest zaraźliwe. Chory nie może przenieść infekcji na drugą osobę poprzez kontakt z nią. Ale jeśli oboje zjedzą to samo zepsute jedzenie, mogą zachorować w tym samym czasie.
Drobnoustroje i wytwarzane przez nie trucizny powodujące infekcje ukłądu pokarmowego są nierównomiernie rozmieszczone w żywności. Często zdarza się, że ​​z dwóch osób, które próbowały tego samego dania, tylko jedna choruje. Druga może nie odczuwać żadnych objawów zatrucia.

Przyczyny zatrucia pokarmowego

Infekcja żołądkowo-jelitowa często spowodowana jest spożyciem brudnych owoców i warzyw, surowej wody czy mleka, sfermentowanych produktów mlecznych, lodów, zepsutego lub półsurowego mięsa, posiłków przygotowanych na parze, suchej kiełbasy, jajek, kiełków nasion, sałatek, surowych pieczarek, źle lub długo przechowywanych potraw, sosów i przetworów, warzyw, mięsa i ryb z niedokładnie wysterylizowanych konserw, słoików oraz puszek…
Zła higiena rąk jest również częstą przyczyną zatruć pokarmowych, zwłaszcza u dzieci.

Infekcje jelitowe to duża grupa chorób zakaźnych, które atakują przewód pokarmowy. Infekcję mogą wywołać bakterie, wirusy, a także toksyny tworzące się w żywności.
W surowym mięsie drobiowym, niepasteryzowanym mleku i nieprzygotowanej wodzie występuje bakteria Campylobacter, odpowiedzialna za częste infekcje układu pokarmowego.
Bakteria Salmonella mnoży się w niepasteryzowanym mleku, w jajkach i w produktach z surowych jajek (lody!), w surowym mięsie (farsz, tatar) i w sałatkach. Powoduje silne zatrucia nie tylko latem.
W miękkich serach takich jak brie, camambert, feta, w surowym mleku i niepasteryzowanej śmietanie, w wędlinach w plasterkach, w rybach wędzonych na zimno, w sałatkach i surówkach z kapusty rozmnaża się niebezpieczna beztlenowa bakteria Listeria.
Inne bakterie odpowiedzialne za częste zatrucia układu pokarmowego to beztlenowe pałeczki okrężnicy (Escherichia coli), pałeczki Shigella, powodujące krwawą biegunkę i beztlenowa bakteria Clostridia, wywołująca zapalenie jelit.

Zasady profilaktyki mogą wydawać się zbyt proste, ale nie wszyscy ich przestrzegają.

Zatrucie pokarmowe – objawy

Zaburzenia działania przewodu pokarmowego objawiają się zwykle po 2-4 godzinach od spożycia złej jakości produktu. Nasilenie przebiegu choroby zależy od wielu czynników, m.in. wieku pacjenta, ogólnego stanu organizmu, rodzaju bakterii chorobotwórczych.

Główne objawy infekcji jelitowych:
– ogólne osłabienie;
– nudności;
– powtarzające się wymioty;
– luźne stolce;
– gorączka;
– dreszcze;
– bóle brzucha;
– przyspieszony puls;
– przebarwienia ust i twarzy.

Leczenie zatrucia pokarmowego

Infekcja układu pokarmowego jest zwykle leczone w domu, najczęściej ustępuje w ciągu paru dni. Jednak jeśli zatruciu uległo niemowlę, małe dziecko, kobieta w ciąży, senior, osoba po operacji lub osłabiona przewlekła chorobą, jeśli zaburzenia trawienne nie są typowe lub bardzo silne koniecznie należy zasięgnąć porady lekarza. Jeśli zatrucie pokarmowe występuje u dzieci lub kobiet w ciąży może być konieczna hospitalizacja.

Zatrucie pokarmowe – pierwsza pomoc 

Najpierw trzeba ustalić, czy skażona żywność została już wchłonięta przez organizm. Jeśli nie, to trzeba jak najszybciej usunąć szkodliwe substancje, które nie zostały jeszcze wchłonięte. Nie należy unikać wymiotów i wypróżniania, ponieważ pomagają one w szybszym usunięciu toksyn bakteryjnych z organizmu.

W usunięciu toksyn pomoże płukanie żołądka. Zatrutej osobie podaje się od półtora do dwóch litrów ciepłej, przegotowanej, czystej wody (o temp. około 37°C). Lekko ciepła woda, w przeciwieństwie do zimnej i gorącej wody nie podrażnia błony śluzowej żołądka, która już bardzo cierpi. Na każdy litr wody można dodać płaską łyżeczkę sody oczyszczonej lub płukać żołądek osoloną wodą (2 płaskie łyżki soli kuchennej na 5 l wody).
Po wypiciu 3-5 szklanek wody trzeba wywołać wymioty przyciskając palce do nasady języka. W celu całkowitego oczyszczenia żołądka płukanie należy powtarzać do czasu, aż chory zacznie wymiotować czystą wodą.

Uwaga: nie należy prowokować wymiotów u małego dziecka, osoby nieprzytomnej albo mającej drgawki (groźba uduszenia).

Natomiast jeśli szkodliwe substancje zostały już wchłonięte, do usunięcia ich z jelit stosuje się odtrutki. Wiążą one jak gąbka substancje toksyczne i usuwają je wraz z kałem. M.in. węgiel aktywny ma szerokie zastosowanie w zatruciu pokarmowym. Należy przyjmować co pół godziny 1-2 tabletki, aż węgiel drzewny będzie widoczny w kale. Świeże białko jaja kurzego jest domową odtrutką na działanie m.in. kwasów. Wypija się 3-4 białka zmieszane z 500 ml przegotowanej, lekko ciepłej wody.

Stosowanie antybiotyków jest wskazane tylko pod nadzorem lekarza (w niektórych zatruciach antybiotyki powodują powikłania).

Szczególnie niebezpieczne jest zatrucie grzybami i złowionymi rybami. Pierwsza pomoc w tym wypadku polega na wywołaniu wymiotów i płukaniu żołądka soloną wodą (łyżka soli kuchennej na 2 l lekko ciepłej wody). Trzeba przygotować co najmniej 10-15 litrów roztworu do płukania żołądka. Poza tym trzeba podać sporą dawkę węgla aktywowanego i środki przeczyszczające. Natychmiast wezwać pomoc medyczną!

Jeśli zatrucie pokarmowe mija bez wymiotów i biegunki, w celu zmniejszenia wchłaniania toksyn wywołuje się je sztucznie podając środki przeczyszczające z dużą ilością wody.

Dobra rada: podczas mdłości, wymiotów nie powinno się nic jeść, aby żołądek odpoczął przez przynajmniej godzinę po ataku wymiotów. Można wypić małymi łykami kilka łyżek wody.

Leczenie zdrowych dorosłych i dzieci po płukaniu żołądka ogranicza się do picia wystarczającej ilości lekko ciepłych płynów z solą i cukrem. Domowy płyn nawadniający organizm przygotowuje się z litra wody, 2 łyżek cukru i łyżeczki soli. Można dodać jeszcze płaską łyżeczkę sody oczyszczonej. Płyny nawadniające podaje się najpierw w niewielkich dawkach, po łyżce co 10-15 minut.  Całkowita dzienna ilość płynu powinna wynosić przynajmniej 2-3 litry aby zapobiec odwodnieniu organizmu. Później można pić na zmianę także ciepłą, lekką herbatę czarną lub ziołową. Herbata rumiankowa działa łagodząco na żołądek oraz ma właściwości uspakajające. Apteki oferują preparaty w postaci proszków zawierających pierwiastki śladowe, które przyjęte po rozpuszczeniu w wodzie przywracają równowagę elektrolitów w organizmie wyczerpanym obfitymi wymiotami lub biegunką.

Co można jeść w zatruciu pokarmowym?

Kiedy żołądek odpocznie, po 1-2 godzinach można jeść małe ilości płatków kukurydzianych, herbatników biszkoptowych lub krakersów. Później podaje się rozgotowany biały ryż (kleik), kisiel (mąka ziemniaczana i kukurydziana osłaniają błony śluzowe żołądka), gotowane jabłka, następnie rozgotowaną marchew, gotowane i rozgniecione ziemniaki. Po ostrych dolegliwościach układu pokarmowego restrykcyjną dietę stosuje się przez pierwsze 24-48 godzin.
Nie jest zalecane wstrzymywanie się od jedzenia podczas biegunki, post pogarsza przebieg choroby. Wystarczy eliminacja drażniących i trudnych do strawienia pokarmów. Pacjenci z zatruciami pokarmowymi muszą przestrzegać diety ubogiej w tłuszcz i białko. Ważne jest, aby unikać surowej żywności (także owoców i warzyw), potraw kwaśnych i ostro przyprawionych, mleka i przetworów mlecznych, składników bogatych w błonnik, alkoholu, kawy, soków, napojów gazowanych. Takiej diety trzeba przestrzegać przez kilka dni i potem stopniowo wracać do zwykłego sposobu odżywiania.

UWAGA!
W przypadku objawów takich jak: ból brzucha, przedłużająca się gorączka, żółte białka oczu, uporczywe wymioty, krew w wymiotach, przedłużająca się biegunka mimo podania leków, biegunka z krwią lub śluzem (żółtym, zielonym), należy zasięgnąć porady lekarza.

Należy natychmiast wezwać lekarza jeśli:

– zatruciu ulegnie dziecko, osoba starsza lub już osłabiona chorobą;
– istnieje podejrzenie zatrucia grzybami, nieznanymi jagodami lub złowionymi rybami;
– zatrucie nastąpiło po spożyciu przetworów, konserw;
– w ciągu 2 dni wystąpią silne wymioty i biegunka i nie ma śladu poprawy stanu;
– temperatura ciała wzrośnie do 38°C i powyżej;
– brzuch jest obrzęknięty;
– występują ostre lub skurczowe bóle brzucha, ból wątroby lub nerek;
– na skórze pojawi się wysypka;
– widoczne są objawy odwodnienia;
– pojawi się drętwienie języka, podniebienia, gardła;
– występują zaburzenia widzenia, przełykania i mowy;
– pojawi się problem z oddychaniem, ślinotok;
– chory zemdleje.

Artykuły powiązane:
Zatrucie alkoholem. Prawidłowa pierwsza pomoc.