Bazylia dla zdrowia

Bazylia w kuchni

Wartości odżywcze i przyprawowe bazylii, terapeutyczne właściwości bazylii. Przepisy: herbata z bazylii, wywar z bazylii. Przeciwwskazania.
Smak i zapach bazylii
Ponieważ zawartość i skład olejków aromatycznych w liściach bazylii jest różna, smakują one nieco inaczej w zależności od odmiany – od łagodnej, a nawet słodkiej w smaku (chętnie stosowanej w kuchni tajskiej) do lekko ostrej. Istnieje kilkadziesiąt odmian bazylii,  lecz niepowtarzalny zapach posiadają odmiany „Genovese” o dużych liściach oraz „Napoletano”. Bazylia najintensywniej pachnie i smakuje przed zakwitnięciem, dlatego warto obrywać pączki kwiatów, aby nie rośliny zakwitły.
Liście bazylii stosować najlepiej świeże, w całości lub porwane (nie kroić ich nożem). Bazylia nie powinna być suszona ani ogrzewana, ponieważ traci smak i aromat, a liście po ugotowaniu zabarwiają się na nieestetyczny ciemny kolor.
Uprawiana na parapecie w kuchni bazylia skutecznie odstrasza owady. Sok z bazylii łagodzi podrażnienia po ukłuciach komarów. Ponieważ olejek z bazylii jest wysoce toksyczny dla komarów, dlatego warto przetrzeć wodą z kilkoma kroplami olejku futrynę okna i parapet w sypialni aby zatrzymać plagę owadów.

Co przyprawiać bazylią? 
Bazylię wykorzystuje się do posypywania i dekorowania już gotowych potraw. Jako przyprawa popularna jest w kuchni włoskiej i francuskiej, np. ser mozzarella z pomidorami i bazylią oraz zimny sos pesto dodawany do ugotowanego makaronu. Sos pesto z bazylii to siekane aromatyczne liście bazylii (np. „Genovese”) z orzeszkami pinii lub migdałami, czosnkiem, serem i oliwą z oliwek oraz m.in. rukolą, natką pietruszki, kolendrą lub majerankiem). Olejki eteryczne zawarte w roślinie podrażniają błony śluzowe wszystkich narządów, dlatego trzeba zachować umiar w jedzeniu sosu pesto z bazylii.
Liście bazylii mieszane z masłem, świeżo zmielonym pieprzem i drobno tartą cytrynową skórką, są pysznym dodatkiem do grillowanych mięs. Dodaje się ją do ryb, pomidorów, ziemniaków, jaj i potraw z ryżu, sera, grzybów, zup, gulaszów, sosów spaghetti, sosu pesto i sałatek. Jest składnikiem ziołowych nalewek. Odmianę cytrynową wykorzystuje się do przygotowania napojów i serów, fioletową do dań mięsnych, zieloną do zup, sałatek warzywnych, napojów (nasiona), lub mięsa, pasztetu (liście).
Najlepiej stosować ją samą, lecz dobry kucharz zastosuje ją w kombinacjach z niektórymi ziołami. Włosi łączą bazylię z pietruszką, rozmarynem, oregano, tymiankiem, szałwią, szafranem.

Wartości bazylii. Właściwości bazylii

Odżywcze wartości bazylii
Porcja liści bazylii o wadze 10 dag dostarcza prawie 9-krotną wartość dziennego zapotrzebowania na witaminę K odpowiedzialną za krzepnięcie krwi. Bazylia jest dobrym źródłem kwasu foliowego, witaminy B6,B9, beta-karotenu, manganu, kobaltu, miedzi, poza tym zawiera niemało żelaza, wanadu i rubidu. Występujące w niej w wysokim stężeniu luteina i zeaksantyna wzmacniają wzrok i opóźniają starzenie się plamki żółtej oka. Spożywając 10 dag liści bazylii dostarczamy organizmowi aż 1/3 dziennej zalecanej dawki nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3. Jeśli do sosu pesto dodamy zmielone orzechy lub migdały i wartościowy olej, uzyskamy wyjątkowo zdrowy i bogaty w zdrowe tłuszcze dodatek do makaronu.

Zdrowotne właściwości bazylii

Nie tylko liście, lecz również świeży sok z bazylii, jej nasiona i kwiaty mają właściwości lecznicze.  W prawidłowo suszonej roślinie zachowane są wszystkie dobroczynne właściwości bazylii.

Bazylia stosowana jest przy problemach trawiennych (pobudza apetyt, wydzielanie soków trawiennych, poprawia przyswajanie pokarmów, likwiduje wzdęcia i niestrawność).

Substancje zawarte w bazylii niszczą drobnoustroje i hamujące ich namnażanie w organizmie. Płukanki z bazylii mają zastosowanie dezynfekcji jamy ustnej, przy obrzękach i dla wzmocnienia dziąseł.

Poza tym liście bazylii są wykorzystywane w czasie grypy, przeziębienia, gorączki (dzięki ich działaniu przeciwbólowemu, napotnemu).

Bazylia działa na organizm uspokajająco w czasie stresu, wyczerpania psychicznego. Jest stosowana przy bezsenności i przy zaburzeniach pracy układu nerwowego. Działa nasennie, a także antydepresyjnie – poprawia humor. Poza tym bazylia rozgrzewa osłabiony organizm.

Płukanka z liści bazylii odkaża błony śluzowe gardła, ułatwia oddychanie. Olejek z bazylii ma działanie grzybobójcze.

Przepisy na herbatę z bazylii, wywar i okład

Wywar z liści bazylii, wzmacniający odporność, dodający energii (4 porcje)
Do rondelka włożyć 4 spore gałązki bazylii, zalać litrem wody i podgrzewać na małym gazie. Wyłączyć w momencie zagotowania się wody. Ostudzony wywar przecedzić, posłodzić, dodać sok z połowy cytryny. Pić 1-2 razy w tygodniu. Latem pić chłodny napój, zimą ciepły.

Napar z liści bazylii wzmacnia odporność, dodaje energii
Łyżkę suszonych liści bazylii zalać 250 ml wrzącej wody, zaparzać pod przykryciem przez 5-7 minut. Przecedzić i ostudzić. Herbatę z bazylii posłodzić miodem, dodać sok z cytryny.

Herbata z bazylii na uspokojenie, wzmacniający przy osłabieniu psychicznym
Zaparzyć herbatę z liści bazylii, szałwii i melisy (1:1:1). Pić posłodzoną cukrem lub miodem.

Herbata z bazylii na uspokojenie, bezsenność, wzmacniający przeciw infekcjom wirusowym
Łyżeczkę suszonych liści bazylii zalać 120 ml wrzącej wody, przykryć i odstawić na 10 minut. Przecedzić i wypić powoli. Pić nie więcej niż jedną filiżankę herbaty z bazylii dziennie.

Napar z bazylii jako środek wykrztuśny i uspokajający
Szklanką wrzącej wody (200 ml) zalać 2 dag świeżych liści bazylii i podgrzewać w łaźni wodnej przez kwadrans. Zdjąć z ognia, po 3 kwadransach przecedzić. Herbatę z bazylii wypić w 3 dawkach w ciągu dnia zawsze na 30 minut przed posiłkiem. Podobne działanie ma herbata z kwiatów bazylii.

Herbata z bazylii przy uczuciu ciężkości w żołądku, przygnębieniu
1-2 łyżeczki suszonej bazylii zalać szklanką wrzącej wody, zaparzać pod przykryciem przez 10-15 minut. Przecedzony napar podzielić na 2 porcje i wypić je w ciągu dnia. Po tygodniu zrobić 14 dniową przerwę i znów pić przez tydzień. Dłuższą kurację uzgodnić lekarzem.

Okład z bazylii przy bolesnym ukąszeniu przez owady
Oziębionym naparem z bazylii (przepis jak dla naparu wykrztuśnego) zmoczyć czystą bawełnianą chusteczkę (np. pieluchę) i przykładać do bolącej skóry.

Dlaczego powinno się zachować ostrożność w spożywaniu bazylii? Przeciwwskazania dotyczące spożywania bazylii

• Czysty sok z bazylii drażni przełyk i żołądek. Kuracji sokiem z bazylii nie wolno stosować przy wrzodach żołądka.
• Olejek z bazylii jest bardzo niebezpieczny, stosowany regularnie przez dłuższy czas lub w większych dawkach może spowodować śmiertelne zatrucie. Olejku z bazylii nie wolno podawać pacjentom cierpiącym na choroby serca i naczyń krwionośnych, po zawale serca, udarze mózgu  oraz z zaburzeniami krzepnięcia krwi.
• Od spożywania potraw z bazylią powinny powstrzymać się osoby cierpiące na padaczkę, problemy z ciśnieniem i dystonię wegetatywno-naczyniową.
• Bazylia ma działanie przeciwwymiotne, jednak kobiety w ciąży powinny zachować dużą ostrożność nawet w spożywaniu bazylii tylko w bardzo małych ilościach.
• Mimo, że niektórzy przypisują bazylii działanie pobudzające laktację, kobiety podczas karmienia piersią powinny wstrzymać się ze stosowaniem preparatów z niej.