Jeżyny. Wartości odżywcze, lecznicze przepisy z jeżyn i przeciwwskazania

Wartości odżywcze i prozdrowotne jeżyn, właściwości lecznicze jeżyn

Lecznicze przepisy z liśćmi i kwiatami jeżyny: napar z liści jeżyny; napar z liści i kwiatów jeżyny; wywar z liści jeżyny; odwar z liści i kwiatów jeżyny; lecznicza nalewka z liści jeżyny leśnej…
Owoce jeżyn dziko rosnących w lasach, na skraju lasu, w zaroślach, zawierają m. in. wyjątkowo dużo witaminy B1, B2, E, K, P, PP i karotenu, poza tym minerały takie jak potas, wapń, mangan, miedź, sód, fosfor, żelazo. Zarówno owoce jak i liście jeżyny wzmacniają układ odpornościowy.
Jeżyny mają działanie przeciwgorączkowe, napotne i przeciwzapalne, zawierają naturalny kwas salicylowy. Dżem z jeżyn podaje się w okresie infekcji z gorączką, napar z suszonych owoców jeżyny szybko gasi pragnienie. Picie ciepłego soku z jeżyn zaleca się przy nadwyrężonych strunach głosowych, chrypce, a także w celu wzmocnienia w okresie rekonwalescencji po chorobie lub operacji. Kompot z jeżyn i sok z jeżyn powinien znaleźć się w diecie kobiet cierpiących na zapalenie pęcherza moczowego.
Spożywanie owoców jeżyny zalecane jest przy bólach reumatycznych, bólach stawów i nerek (kamienie nerkowe), dla osób cierpiących na zapalenie pęcherzyka żółciowego, zastój żółci w przewodach żółciowych. Młode liście jeżyny zbierane wiosną (na początku kwitnienia) pomagają w leczeniu chorób przewodu żołądkowo-jelitowego (wrzodów dwunastnicy i żołądka), wątroby i woreczka żółciowego, w przypadku różnego rodzaju zatruć pokarmowych. Przejrzałe owoce jeżyny mają działanie przeczyszczające, natomiast niedojrzałe (zielone) i suszone jeżyny stosuje się w leczeniu biegunki. Jeżyny są powszechnie stosowane na poprawę apetytu.

Owoce i liście jeżyny przyspieszają metabolizm, obniżają poziom złego cholesterolu, pomagają w leczeniu otyłości i cukrzycy, obniżają poziom glukozy we krwi. Odwar z korzeni jeżyny stosowanych jako środek moczopędny, także w cukrzycy.

Napary z liści jeżyn normalizują pracę układu hormonalnego, mają zastosowanie w okresie menopauzy i przy silnych bólach menstruacyjnych.
Owoce i liście jeżyny są pomocne w leczeniu chorób pęcherza i chorób nerek, mają działanie moczopędne.

Spożywane świeże owoce pobudzają przepływ krwi w mózgu, poprawiają pamięć. Poza tym jeżyny mają pozytywny wpływ na pracę ośrodkowego układu nerwowego, poprawiają jakość snu, zmniejszają pobudliwość. Są polecane szczególnie dzieciom.

Jeżyny zawierają substancje zapobiegające rozwojowi nowotworów i oczyszczające organizm z odpadów przemysłowych.

Ponieważ liście jeżyny posiadają silne działanie bakteriobójcze wykorzystuje się je do płukania jamy ustnej przy bólu i zapaleniu gardła i dziąseł, także przy ropnych infekcjach.
Stosuje się je w leczeniu egzemy, półpaśca, trudno gojących się ran i wrzodów na nogach, siniaków.

Lecznicze przepisy z liści i kwiatów jeżyny 

– napar z liści jeżyny przy zapaleniu krtani, oskrzeli i tchawicy,
– płukanka ze świeżych liści jeżyny w zapaleniu jamy ustnej i bólu gardła,
– napar z liści jeżyny obniżający poziom glukozy we krwi,
– napar z liści i owoców jeżyny przy cukrzycy,
– wywar liści jeżyny przy zapaleniu błony śluzowej żołądka,
– wywar z liści jeżyny przy zapaleniu błony śluzowej żołądka, wrzodzie żołądka i dwunastnicy,
– napar z liści jeżyny, maliny, mięty i kwiatów rumianku na ból żołądka, wzdęcia, niestrawność, biegunkę,
– wywar z liści jeżyny przy wyczerpaniu nerwowym, przejawach histerii, bezsenności,
– napar ze świeżych liści jeżyny łagodzący objawy menopauzy,
– napar przy osłabieniu, zatruciu odpadami przemysłowymi, niedokrwistości i braku apetytu,
– napar z liści i kwiatów jeżyny przy miażdżycy, obniżający ciśnienie krwi,
– odwar z liści i kwiatów jeżyny w czasie biegunki,
– lecznicza nalewka z liści jeżyny na bóle reumatyczne.

Stosowanie domowych przepisów w czasie choroby i rekonwalescencji należy skonsultować z lekarzem. Nie wolno na własną rękę zwiększać proporcji i częstotliwości zażywania nawet roślinnych środków.
Podawanie ziół dzieciom oraz długotrwałe kuracje ziołowe zawsze trzeba uzgodnić z lekarzem.

Liście jeżyny powinny być zbierane, gdy są młode – wiosną lub na początku lata.

Napar z liści jeżyny w zapaleniu krtani, oskrzeli i tchawicy
2 łyżki suszonych liści zalać około 400 ml wrzącej wody i zaparzać w termosie przez 3-4 godziny. Przecedzić i powoli pić ciepły napar 4 razy dziennie po pół szklanki.

Płukanka ze świeżych  liści jeżyny w zapaleniu jamy ustnej i bólu gardła
4 łyżki posiekanych świeżych liści zalać 0,5 l wrzącej wody. Płukać tak często, jak to możliwe.

Napar z liści jeżyny obniżający poziom cukru we krwi, dla cukrzyka
Zaparzać w termosie łyżkę posiekanych liści zalanych szklanką wrzącej wody. Po 2 godzinach przecedzić. Pić po pół szklanki 4 razy dziennie na pół godziny przed posiłkiem.

Napar z liści i owoców jeżyny przy cukrzycy
2 łyżeczki suszonych owoców jeżyny i liści zalać w termosie szklanką wrzącej wody i zaparzać przez pół godziny. Przecedzić. Pić po 1/3 szklanki naparu trzy razy dziennie.

Wywar z suchych liści jeżyny przy zapaleniu błony śluzowej żołądka
Łyżkę liści zalać szklanką wrzącej wody i gotować pod przykryciem przez 5 minut. Wyłączyć gaz i pozostawić w naczyniu jeszcze przez dwadzieścia minut. Pić 3-4 razy dziennie po 50 ml wywaru.

Wywar z liści jeżyny przy zapaleniu błony śluzowej żołądka, wrzodzie żołądka i dwunastnicy
Łyżkę suszonych lub świeżych pociętych liści jeżyny wsypać do termosu, zalać szklanką wrzącej wody, szczelnie zamknąć i zaparzać przez 3 godziny. Po tym czasie odcedzić. Pić po 50 ml naparu 3-4 razy dziennie na 20 minut przed posiłkami.

Napar z liści jeżyny, maliny, mięty i kwiatów rumianku na ból żołądka, wzdęcia, niestrawność, biegunkę
Wymieszać po 10 g suszonych liści jeżyn, liści malin, mięty i kwiatostanów rumianku. Łyżkę mieszanki zalać w termosie 250 ml wrzącej wody. Po 10 minutach przecedzić.

Napar z suchych liści jeżyny, wyczerpanie nerwowe i przejawy histerii, normalizuje sen
Łyżkę liści jeżyny wsypać do termosu, zalać 200 ml wody i zaparzać przez 30 minut. Pić 3 razy dziennie przed posiłkami po 2 łyżki wywaru. Systematycznie stosowana herbata to doskonały domowy środek na sen przy wyczerpaniu nerwowym.

Napar ze świeżych liści jeżyny łagodzący objawy menopauzy
2 łyżki świeżych jeżyn (lub łyżkę suszonych) zalać szklanką wrzącej wody. Zaparzać pod przykryciem przez godzinę, przecedzić. Pić 3 razy dziennie po 1 szklance.

Napar przy osłabieniu, zatruciu odpadami przemysłowymi, anemii i braku apetytu
5 g liści jeżyny, 5 g kwiatu białej akacji, 7 g ziela dziurawca zalać 200 ml wrzącej wody. Zaparzać przez 4 godziny, odcedzić. Pić 3 razy dziennie po 50 ml naparu na 15 minut przed posiłkiem.

Napar z liści i kwiatów jeżyny przy miażdżycy i nadciśnieniu
2 dag liści i kwiatów jeżyny zalać 400 ml wrzącej wody i zaparzać przez 4 godziny. Pić 3 razy dziennie po 100 ml na 30 minut przed posiłkiem.

Odwar z liści i kwiatów jeżyny w czasie biegunki
10 g suchych liści i kwiatów jeżyny zalać 200 ml wody i doprowadzić do wrzenia. Gotować przez 15 minut. Odstawić pod przykryciem na 2 godziny i przyjmować 4 razy dziennie po 1 łyżce. Delikatny domowy sposób na rozwolnienie.

Lecznicza nalewka z liści jeżyny na bóle reumatyczne
5 dag zdrowych liści zalać w butelce 0,5 l czystej wódki, szczelnie zamknąć. Zostawić w
ciemnym miejscu. Po tygodniu leczniczą nalewkę z liści jeżyn można używać do wcierania w bolące stawy lub do okładów.

Przeciwwskazania

• Jeżyna może czasem powodować reakcje alergiczne objawiające się nie tylko wysypką. Mogą wystąpić wymioty, biegunka, a nawet obrzęk błon śluzowych i zaburzenia pracy serca. Na niebezpieczne reakcje organizmu nie trzeba długo czekać, zaledwie kilka minut (rzadko pojawiają się po 2-3 dniach). Przed przybyciem lekarza trzeba wypić kilka szklanek ciepłej wody, następnie wywołać wymioty wkładając palce głęboko do gardła, szybko zażyć środek hamujący reakcje alergiczne.
• Świeże owoce i sok z jeżyn powinno się spożywać bardzo ostrożnie przy chorobie wrzodowej, zapaleniu błony śluzowej żołądka, nadkwasocie.
• Sok z jeżyn tak silnie obniża ciśnienie, że osoby z hipotonia mogą stracić przytomność.

Rady jak przygotować zdrowe przetwory z jeżyn do słoików na zimę: syrop z jeżyn bez gotowania, kompot z jeżyn bez gotowania, krótko gotowany sok z jeżyn, dżem z jeżyn, dżem-mus z jeżyn, nalewkę z jeżyn z cukrem, nalewkę z jeżyn bez cukru znajdują się w artykule Przepisy na domowe przetwory z jeżyn.

Informacje o właściwościach leczniczych popularnych owoców, warzyw i ziół znajdują się w artykułach w kategorii Przepisy lecznicze. 

Rady jak mrozić jeżyny i inne delikatne owoce jagodowe, aby zachowały swoje wartości i atrakcyjny wygląd można znaleźć w artykule Zamrażanie owoców jagodowych na zimę.