Przetwory z kwiatów mniszka lekarskiego

Przepisy: tradycyjny syrop z kwiatów mniszka lekarskiego bez gotowania; syrop z kwiatów mniszka lekarskiego i cytrusów bez gotowania; kwiaty mniszka lekarskiego w miodzie bez gotowania; syrop z kwiatów mniszka lekarskiego gotowany 3 dni; syrop z kwiatów mniszka lekarskiego krótko gotowany; gęsty syrop z kwiatów mniszka lekarskiego na zimę; dżem z płatkami kwiatów mniszka lekarskiego 3 razy podgrzewany; galaretka z kwiatów mniszka lekarskiego na trawienie; tradycyjna nalewka z kwiatów mniszka lekarskiego; nalewka z kwiatów mniszka lekarskiego na wzmocnienie; białe wino z kwiatami mniszka lekarskiego na trawienie i na apetyt; olej z kwiatami mniszka lekarskiego na zaparcia, bez gotowania; banany z kwiatami mniszka lekarskiego na zaparcia; poranny napar z kwiatów mniszka lekarskiego przeciw zmęczeniu… Przeciwwskazania do spożywania kwiatów mniszka lekarskiego.

Jakie wartości odżywcze i lecznicze mają kwiaty mniszka lekarskiego i przetwory z nich?

Kwiaty mniszka lekarskiego zawierają m.in. witaminy C, A, B, E, PP, sole manganu, żelaza, wapnia, fosforu, naturalne barwniki i substancje gorzkie. Zawarte w nich substancje aktywują mózg, stymulują produkcję soku żołądkowego, działają na apetyt, wzmagają przepływ żółci, pomagają usunąć zaparcia. Herbata z kwiatów mniszka lekarskiego szybko łagodzi zmęczenie, znużenie, dodaje sił. Nalewka z kwiatów mniszka lekarskiego przyjmowana jest na zaburzenia snu, bezsenność, stres, nerwicę…
Syrop z kwiatów mniszka lekarskiego i dżem z kwiatów mniszka lekarskiego to nie tylko przysmak, ale także lekarstwo, ponieważ zawierają wiele ważnych dla naszego organizmu substancji biologicznie czynnych. Syrop z kwiatów mniszka lekarskiego jest przydatny przy depresji, nerwicach, utracie sił, poprawia pamięć i zwiększa wydolność, wzmacnia układ odpornościowy. Najwartościowszy jest przygotowany na zimno, ale jest mniej trwały niż gotowany. Dżem z kwiatów mniszka lekarskiego poprawia trawienie, pracę wątroby, wzmacnia odporność organizmu na wirusy.
Aby podnieść wartość leczniczą dżemu i syropu z mniszka dodaje się do nich inne przydatne zioła: miętę, melisę, tymianek, kwiaty pierwiosnka lekarskiego, wiosenne czubki sosny, świerka…

Kiedy zbiera się kwiaty mniszka lekarskiego?
Najlepszy czas na zbieranie kwiatów to koniec kwietnia, maj i początek czerwca. Kwiaty mniszka lekarskiego zbiera się w suchy, słoneczny ale nie upalny dzień. Powinny już obeschnąć z rosy i być jeszcze w pełni rozwinięte (kwiaty zamykają się około godziny 15).
Pyłki kwiatów i sok mniszka lekarskiego mogą wywołać uczulenie.

Jak zbierać kwiaty mniszka lekarskiego?
Wybiera się duże i dojrzałe z dużą ilością pyłku. Ponieważ kwiatów nie płucze się, aby nie stracić cennego pyłku, dlatego powinno się je zbierać w czystych miejscach. Zebrane układa się luźno w koszu, płóciennej torbie (nigdy plastikowej, aby nie zaparzyły się).

Jak przygotować kwiaty mniszka?
Jak najszybciej usuwa się łodygi i zielone części, które nadają goryczy przetworom z mniszka lekarskiego i powodują szybsze psucie się przetworów przygotowanych na zimno. Zamiast skubać płatki wygodniej jest nożyczkami odciąć zieloną część kwiatu. Najlepiej jest to zrobić natychmiast po zbiorze, ponieważ kwiaty mają tendencję do zamykania się. Kwiaty rozkłada się na białym papierze albo ręczniku kuchennym na 1-2 godziny, aby opuściły je owady.

Dobra rada: płatki mniszka lekarskiego można podjadać na surowo, świeże kwiatostany można też jeść polewając je miodem.

Przeciwwskazania do spożywania kwiatów mniszka lekarskiego
Pacjenci cierpiący na ciężkie choroby układu pokarmowego, nadkwasotę, niedrożne drogi żółciowe, choroby serca powinni się wstrzymać przed spożywaniem domowych przetworów z kwiatów mniszka lekarskiego.
Kobiety w ciąży i karmiące powinny skonsultować spożywanie tych przetworów z lekarzem.
Przetwory z mniszka lekarskiego mogą wywołać reakcje alergiczne, zwłaszcza u osób uczulonych na rumianek, aster, a jedzone przez zdrowych ludzi w większych ilościach wymioty, biegunkę.

Kwiaty mniszka lekarskiego – przepisy na zdrowe przetwory 

Tradycyjny syrop z mniszka lekarskiego bez gotowania
Składniki:
litr kwiatów mniszka lekarskiego
50 dag cukru
200 ml przegotowanej wody
Oczyszczone kwiaty mniszka lekarskiego przesypuje się do szklanego słoja, na zmianę z cukrem (1 warstwa kwiatów i 2 warstwy cukru), całość zasypuje się grubą warstwą cukru, która zapobiega psuciu się kwiatów. Zamknięty słój stawia się na słonecznym parapecie na 2 dni (niektórzy zielarze zalecają nawet 2 tygodnie). Od czasu do czasu delikatnie wstrząsa się nim (można opukać spód słoika). Po 2 dniach dolewa się ostudzoną wodę, słój stawia na parapecie na kolejny dzień. Masę miesza się drewnianą łyżką kilka razy dziennie. Pod wpływem promieni słonecznych cukier sam rozpuszcza się a syrop nabiera pięknego żółtego koloru. Teraz syrop można odcedzić. Odcedzony przez sitko jest mętny, odcedzony przez płótno lub kilkakrotnie złożoną gazę jest gładki i klarowny. Powstały syrop jest przechowywany w małych słoiczkach w lodówce. Jest zdrowym dodatkiem do chłodnych napojów i deserów a spożywany regularnie w niewielkich ilościach podnosi odporność i przekazuje wszystkie dobroczynne właściwości mniszka lekarskiego. Taki syrop jest skuteczny na przeziębienia i różne choroby wirusowe układu oddechowego.
Dobra rada: w celu długotrwałego przechowywania do gotowego syropu z mniszka lekarskiego dodaje się wódkę. Można wtedy lekko zredukować ilość cukru.

Syrop z mniszka lekarskiego bez gotowania, witaminizujący
Składniki:
500 kwiatów mniszka lekarskiego
30 dag cukru
0,75 l wody  
soczysta cytryna i pomarańcza 
Przed zbiorem kwiatów gotuje się wodę z cukrem i przecedzonym sokiem z owoców. Gotuje się w emaliowanym garnku, mieszając, nie dłużej niż 5-7 minut. Po powrocie do domu woda powinna być już ostudzona. Kwiaty oczyścić z owadów, ostrożnie wyskubać płatki, wsypać je do słoja i zalać je ostudzoną wodą. Słój zamknąć i wstawić do lodówki na 2-3 dni. Powstały syrop przecedzić, przelać do wysterylizowanych słoiczków, szczelnie zamknąć. Syrop jest bardzo intensywny, dzieciom podaje się łyżeczkę syropu, dorosłym 1-2 łyżki.
Dobra rada: jeśli syrop z mniszka chcemy przechować do zimy, przed przelaniem do słoiczków trzeba go doprowadzić do wrzenia. Nie gotować!

Kwiaty mniszka lekarskiego w miodzie, bez gotowania
Składniki:
20 dag kwiatów mniszka lekarskiego
cytryna
10 dag miodu
ew. cynamon do smaku
Płatki kwiatów mniszka wsypać do słoika, dodać przecedzony sok z cytryny i miód. Wymieszać suchą łyżeczką. Słoik szczelnie zamknąć i przechowywać w ciemnym i chłodnym miejscu. Nieduże ilości miodu z płatkami mniszka lekarskiego dodawać do chłodnych napojów, deserów, twarogu, na chleb…

Gęsty syrop z mniszka lekarskiego gotowany 3 dni zastępujący miód
4 pełne garści kwiatów mniszka lekarskiego zalać litrem zimnej wody, doprowadzić do wrzenia. Zdjąć garnek z gazu, odstawić na noc. Następnego dnia przecedzić, z kwiatów wycisnąć płyn. Do płynu dodać 1 kg cukru. Całość podgrzewać na małym ogniu przez dłuższy czas bez pokrywki, aby woda odparowała i płyn zgęstniał. Garnek zdjąć z ognia, odstawić na noc i następnego dnia ponownie odparować. Postępować tak przez 2-3 dni. Ostatniego dnia dodać przecedzony sok z cytryny, doprowadzić do wrzenia. Mieszając gotować 7 minut. Syrop z kwiatów mniszka lekarskiego jest odpowiednim zamiennikiem dla osób, które nie tolerują miodu.

Syrop z kwiatów mniszka lekarskiego, krótko gotowany
Składniki:
0,5 l płatków kwiatów mniszka lekarskiego
0,25 kg cukru
litr wrzącej wody
cytryna i pomarańcza
Płatki kwiatów mniszka lekarskiego wsypać do emaliowanego garnka i zalać wrzątkiem. Przykryć i ostudzić. Wstawić do lodówki na 2 dni. Przecedzić, kwiaty wycisnąć przez płótno. Do płynu dodać cukier. Garnek przykryć, całość doprowadzić do wrzenia. Zmniejszyć gaz, gotować 10 minut. Dodać  przecedzony sok z owoców i gotować następne 10 minut. Wrzący przelać do wygotowanych słoiczków, szczelnie zamknąć i przechowywać w lodówce. Jest doskonałym dodatkiem do napojów.
Dobra rada: syrop z mniszka lekarskiego można utrwalić na zimę przez pasteryzację i przechowywać w szafce w kuchni.  

Gęsty syrop z kwiatów mniszka lekarskiego na zimę
Składniki:
350 dużych, otwartych kwiatów mniszka lekarskiego
1,25 l wody
cytryna i pomarańcza (soczyste z cienką, miękką skórką)
40 dag cukru
Usunąć łodygi i zielone części. Rozłożyć kwiaty na białym papierze do wyschnięcia na 1-2 godziny. Wsypać kwiaty do emaliowanego garnka, wlać wodę i doprowadzić ją do wrzenia, szybko zmniejszyć gaz. Gotować na małym ogniu pod przykryciem. Kwiaty powinny być zanurzone. Po 20 minutach gotowania wyłączyć gaz, masę przestudzić, następnie przecedzić i wycisnąć. Sam płyn wlać do czystego garnka, dodać cukier i ponownie gotować na małym ogniu przez 45-60 minut. Mieszać drewnianą łyżką, żeby gęsty syrop się nie przypalił. Na 10 minut przed końcem gotowania dodać przecedzony sok. Szybko przelać do małych słoików, wytrzeć ich brzegi i zakręcić suchymi pokrywkami. Odwrócić do góry dnem, przykryć kocykiem i zostawić do ostygnięcia. Syrop z mniszka przechowywać w ciemnym miejscu.

Dżem z płatkami mniszka lekarskiego 3 razy podgrzewany
Składniki:
1 kg kwiatów mniszka lekarskiego
40 dag cukru
litr wody
2 soczyste cytryny
Ugotować syrop z wody i cukru, zalać nim płatki kwiatów, przykryć. Po 3 godzinach doprowadzić do wrzenia, gotować na małym ogniu przez 5 minut,  następnie ostudzić w temperaturze pokojowej. Ostudzoną masę doprowadzić do wrzenia i gotować na małym ogniu przez kolejne 5 minut. Kiedy ostygnie ponownie doprowadzić do wrzenia, dodać przecedzony sok z cytryn i gotować nie dłużej niż 10 minut. Wrzący dżem przełożyć do szklanych słoiczków, wytrzeć ich brzegi, szczelnie zamknąć i postawić do góry dnem do ostudzenia.

Galaretka z kwiatów mniszka lekarskiego na trawienie
Składniki:
300 kwiatów mniszka lekarskiego
soczysta pomarańcza
75 dag cukru
0,5 l wrzącej wody
Płatki kwiatów mniszka lekarskiego wsypać do garnka, zalać wodą, dodać przecedzony sok, doprowadzić do wrzenia, zmniejszyć gaz i gotować 10 minut. Pozostawić pod przykryciem na 24 godziny. Następnego dnia odcedzić płyn, wlać go do czystego garnka, dodać cukier i dokładnie wymieszać. Wszystko podgrzać do 60 stopni, wymieszać i natychmiast przelać do wygotowanych i osuszonych słoiczków. Wytrzeć ich brzegi, zamknąć i postawić do góry dnem. Studzić otulone kocykiem. Galaretkę z kwiatów mniszka przechowuje się w lodówce.

Tradycyjna nalewka z kwiatów mniszka lekarskiego
Składniki:
0,5 l wódki żytniej 40%
5 dag płatków mniszka lekarskiego
15 dag drobnego cukru
Do słoika wsypać świeże płatki mniszka, wymieszać z połową cukru, lekko ubić drewnianą pałką. Na wierzch wysypać resztę cukru. Słoik przykryć pokrywką (nie zamykać) i postawić go na 2 dni w słonecznym miejscu. Cukier powinien się całkowicie rozpuścić. Jeśli się nie rozpuścił, słoik trzeba wstawić do rondla z bardzo ciepłą wodą. Po rozpuszczeniu cukru zawartość przecedzić przez gęste płótno i wycisnąć. Do powstałego syropu dodaje się wódkę, przelewa do butelki, szczelnie zamyka. Butelka powinna stać w ciemnym  miejscu jeszcze przynajmniej 2 tygodnie. Nalewka z mniszka ma jasnożółty kolor, delikatny nektarowo-miodowy zapach i smak.

Nalewka z kwiatów mniszka lekarskiego na wzmocnienie
Składniki:
15 dag oczyszczonych kwiatów mniszka lekarskiego
2 soczyste cytryny lub 2 pomarańcze
2 szczypty imbiru w proszku
litr czystej wódki żytniej 40%
miód o delikatnym smaku, płynny
Czyste i obrane z zielonych części kwiaty mniszka lekarskiego wsypać do słoja, zalać alkoholem. Słój szczelnie zamknąć i postawić w chłodnym i ciemnym miejscu. Po 2 tygodniach dodać suszony imbir i sok. Odstawić na kolejne 2 tygodnie, okresowo wstrząsnąć. Nalewkę z kwiatów mniszka lekarskiego dokładnie przefiltrować przez płótno, przelać do czystego słoika, dodać miód do smaku, Słój szczelnie zamknąć. Odstawić na 3 tygodnie. Po tym czasie jeszcze raz przefiltrować nalewkę i przelać do butelek. Nalewkę z kwiatów mniszka lekarskiego pić z umiarem.

Białe wino z mniszkiem lekarskim na trawienie i na apetyt
Składniki:
45 g kwiatów mniszka lekarskiego
0,7 l białego wytrawnego wina, ulubionego
Oczyszczone kwiaty mniszka lekarskiego wsypuje się do słoja, zalewa winem. Wino powinno przykryć kwiaty. Po tygodniowym macerowaniu płyn filtruje się przez gęste sito. Wino z mniszkiem poprawia trawienie, działa na apetyt. Przed głównymi posiłkami pije się 50 ml wina.

Olej z kwiatami mniszka lekarskiego na zaparcia, bez gotowania
W słoneczny dzień należy zebrać kwiaty mniszka lekarskiego wraz z łodygami, zmielić i napełnić nimi szklany słoik do połowy. Następnie wlać dowolny nierafinowany olej roślinny. Słoik przykryć gazą albo płótnem, postawić w słonecznym miejscu. Po 3 tygodniach olej jest gotowy. Przy słabym trawieniu i zaparciach zażywa się łyżkę oleju przed jedzeniem.

Banany z kwiatami mniszka lekarskiego na zaparcia
Składniki na 2 porcje:
15 świeżych kwiatów mniszka lekarskiego
150 ml wody
50 ml zsiadłego mleka
plasterek korzenia imbiru (1-2 mm)
2 dojrzałe banany
Płatki kwiatów, pokrojone banany, imbir wrzucić do wysokiego naczynia, wlać wodę, mleko i zmielić. Masę przelać do dwóch miseczek, odstawić na 7 minut, aby zgęstniała. Spożyć na śniadanie. Kwiaty mniszka lekarskiego mają działanie żółciopędne, a tym samym lekko przeczyszczające.

Napar z kwiatów mniszka lekarskiego przeciw zmęczeniu
Składniki:
4 kwiaty mniszka lekarskiego
łyżka miodu
szklanka wrzącej wody
Wyrwać płatki z kwiatów mniszka lekarskiego, wsypać do kubka i zalać wrzątkiem. Przykryć spodeczkiem, zaparzać 5-7 minut. Przecedzić, ostudzić, posłodzić miodem. Wypić w godzinach porannych.

Rady jak zrobić przetwory z płatków dzikiej róży bez gotowania znajdują się w artykule Płatki dzikich róż dla zdrowia.