Właściwości zdrowotne i lecznicze kwiatów bzu czarnego

Dziki bez czarny 

Zbiór kwiatów dzikiego bzu czarnego, ich właściwości zdrowotne i lecznicze oraz przepisy na domowe preparaty lecznicze:
– syrop z kwiatów bzu na przeziębienie i na ból gardła;
– napar z kwiatów dzikiego bzu czarnego na gorączkę, na suchy kaszel, na ból gardła, na katar, na katar sienny, na trądzik;
– nalewka z kwiatów dzikiego bzu na poprawę przemiany materii;
– herbata z kwiatów dzikiego bzu czarnego na zaparcia, wzdęcia, otyłość;
– wywar z kwiatów dzikiego bzu czarnego o działaniu moczopędnym, na bóle reumatyczne, zapalenie stawów, na odparzenia, pieluszkowe zapalenie skóry, czyraki…

Jak zbierać kwiaty dzikiego bzu czarnego?
Dziki bez czarny rozpoczyna kwitnienie pod koniec maja. Kwiaty bzu czarnego powinno się zbierać w słoneczny i suchy dzień około południa, kiedy rosa już całkowicie obeschła. Długo trwający upał powoduje utratę ich smaku, a kwiaty zbierane w deszczowym okresie psują się. Najlepiej ścinać całe baldachogrona nożyczkami lub sekatorem, układać luźno w koszu (nie ugniatać w foliowej torbie). Najwyższą wartość mają rozkwitające kwiaty bzu o białym kolorze. Baldachy z przekwitłymi, opadającymi pożółkłymi kwiatkami trzeba zostawić na krzaku.
Przed suszeniem nie myje się ich, tylko strzepuje lub rozkłada na białym papierze, aby wyszły z nich drobne owady. Rozkłada luźno cienką warstwą na papierze na strychu (przy dobrej pogodzie na świeżym powietrzu w cieniu). Można też suszyć w piekarniku w temperaturze 30°C-35°C. Kwiaty brązowiejące w trakcie suszenia wyrzuca się (po wysuszeniu kwiaty czarnego bzu powinny być kremowe). Całkowicie suche kwiaty same odpadają od cienkich gałązek, czasem trzeba je wyczesać.
Wysuszone kwiaty dzikiego bzu czarnego przechowuje  się w ciemnym i suchym miejscu, zamknięte w szczelnych pojemnikach, aby nie traciły cennych olejków eterycznych. Suszone kwiaty dzikiego bzu czarnego mają słodki smak i słaby korzenny zapach, zachowują swoją leczniczą moc przez 2 lata.

Wartości kwiatów dzikiego bzu czarnego, ich właściwości lecznicze i zdrowotne

Kwiaty bzu czarnego zawierają m.in. rutynę, olejki eteryczne, kwasy organiczne, śluzy, glikozydy, karoten, kwas askorbinowy (49 mg%), garbniki.
Herbata z suszonych kwiatów bzu czarnego pomaga zwalczyć katar, łagodzi suchy kaszel. Ponieważ działa napotnie, obniża gorączkę, pomaga leczyć infekcje dróg oddechowych. Ma lekkie działanie obkurczające naczynia krwionośne i słabe właściwości dezynfekujące, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, dlatego można nim płukać chore gardło. Wieczorna kąpiel stóp w naparze suszonych kwiatów dzikiego bzu czarnego lekkie działanie napotne i służy wzmocnieniu odporności w sezonie grypowym. Z naparu przygotowuje się także 10-15 minutową inhalację przy infekcjach dróg oddechowych.
Preparaty z suszonych kwiatów aktywują metabolizm, działają żółciopędnie, przynoszą ulgę przy wzdęciach. Mają delikatne działanie moczopędne, dlatego podaje się je chorobach nerek i pęcherza moczowego (piasek). Wzmacniają układ krążenia, pomagają przy problemach ze snem.
Wywar z suszonych kwiatów dzikiego bzu wykorzystywany jest przy zmianach skórnych, pieluszkowym zapaleniu skóry, odparzeniach, czyrakach. Zewnętrznie stosuje się wywar z kwiatów dzikiego bzu czarnego jako okłady, kompresy przy zapaleniu stawów różnego pochodzenia, bólach reumatycznych, nerwobólach.

Lecznicze przepisy ze świeżych i suszonych kwiatów dzikiego bzu czarnego

Herbatkę z dzikiego bzu czarnego i syrop z bzu czarnego powinno się zażywać jak środek leczniczy, a nie jako środek spożywczy, aby nie uodpornić organizmu na działania substancji leczniczych.

Syrop z bzu czarnego na przeziębienie, na ból gardła
Do litrowego słoika wsypać czyste świeże kwiaty bzu lekarskiego bez łodyg, mocno przycisnąć drewnianą łyżką lub ręką. Kwiaty powinny zapełnić 1/4 objętości słoika. Przygotować syrop cukrowy: do 600 ml wody wsypać 0,5 kg cukru i gotować mieszając, aż cukier rozpuści się. Zalać nim kwiaty, szczelnie zakręcić i wstawić na 1-2 dni do lodówki. Po tym czasie zawartość słoika przecedzić przez drobne sito wyłożone gazą. Do płynu dodać sok z 3 cytryn, doprowadzić do wrzenia. Gotować na małym gazie pod przykryciem przez 20 minut. Szybko przelać do słoiczków z zamknięciem twist off. Po zamknięciu suchymi pokrywkami słoiczki stawia się do góry dnem. Po przestudzeniu syrop z bzu czarnego najlepiej przechowywać w lodówce.
Rada: Syrop z kwiatów czarnego bzu dodawać do herbat ziołowych podczas grypy.

Napar z kwiatów dzikiego bzu czarnego i akacji na gorączkę w czasie grypy
Do termosu wsypać 2 łyżki suszonych kwiatów czarnego bzu i 2 łyżki suszonych kwiatów białej akacji, zalać 3 szklankami wrzącej wody. Zaparzać przez godzinę, przecedzić. Popijać po kilka łyków przez cały dzień.

Herbata z kwiatów dzikiego bzu czarnego na suchy kaszel
Łyżeczkę suszonych kwiatów bzu czarnego zalać szklanką wrzącej wody, przykryć i zaparzać przez 10 minut. Przecedzić. Pić małymi łykami 2-3 razy dziennie po szklance gorącego naparu na 15 minut przed posiłkami.

Napar z kwiatów dzikiego bzu czarnego na przeziębienie, w zapaleniu oskrzeli
2 łyżeczki suszonych kwiatów dzikiego bzu wsypać do termosu, zalać szklanką gotującej się wody. Zaparzać przez 30-40 minut. Przecedzić. Pić 1-2 razy dziennie po szklance ciepłego naparu. Przy zapaleniu oskrzeli pić 4-5 razy dziennie po 1/3 szklanki ciepłego naparu na 30 minut przed jedzeniem.

Herbata z kwiatów dzikiego bzu czarnego, gorączka
Długo zaparzany gorący napar z suszonych kwiatów czarnego bzu ma najlepsze działanie napotne (przepis wyżej). W czasie gorączki pić małymi łykami po 1/4 szklanki gorącego naparu, a przed snem wypić pól szklanki. W ciągu doby wypija się pół litra gorącej herbaty z kwiatów dzikiego bzu czarnego.

Napar z kwiatów dzikiego bzu czarnego na katar
Do szklanki wsypać 3 łyżeczki suszonych kwiatów czarnego bzu zalać 150 ml wrzącej wody, przykryć i odstawić na 5 minut, przecedzić. Przy katarze pić 3-4 razy dziennie świeżo przygotowaną porcję gorącej herbaty z kwiatów dzikiego bzu czarnego. Po konsultacji z lekarzem i zredukowaniu dawki herbatkę z kwiatów dzikiego bzu czarnego można podać zakatarzonym dzieciom.

Mleczny napar ze świeżych lub suszonych kwiatów dzikiego bzu czarnego na lepszy sen na przeziębienie i na katar
Kwiaty z 2 świeżych baldachów bzu (bez łodyżek) lub 2 łyżeczki suszonych kwiatów zalać 250 ml gorącego mleka. Przykryć, zostawić na pół godziny, przecedzić. Napar wypić przed snem posłodzony miodem.

Herbata z kwiatów dzikiego bzu czarnego na katar sienny
Do garnuszka wsypać 2 łyżeczki suszonych kwiatów czarnego bzu zalać 150 ml wrzącej wody, przykryć i odstawić na 7 minut. Napar przecedzić. Profilaktycznie pić raz dziennie jedną porcję jesienią. W sezonie pić 2-3 razy dziennie po 150 ml naparu z kwiatów dzikiego bzu czarnego.

Napar z kwiatów dzikiego bzu czarnego, lipy drobnolistnej i dziewanny wielkokwiatowej o działaniu napotnym
Przygotować mieszankę ziół: wymieszać po 2 łyżki suszonych kwiatów dzikiego bzu czarnego, lipy drobnolistnej i dziewanny wielkokwiatowej. Do termosu wsypać 2 łyżeczki mieszanki, zalać szklanką wrzącej wody, przykryć, zaparzać przez 20 minut, odcedzić. Pić po szklance gorącego naparu 2-3 razy dziennie.

Płukanka z kwiatów dzikiego bzu czarnego na ból gardła, przy zapaleniu migdałków i jamy ustnej
Do termosu wsypać 2 łyżeczki suszonych kwiatów dzikiego bzu, zalać szklanką wrzącej wody. Zaparzać przez 30 minut, przecedzić. Letnim naparem płukać chore gardło.

Płukanka z kwiatów dzikiego bzu czarnego, malwy i szałwii do płukania chorego gardła
Przygotować mieszankę ziół: wymieszać po łyżeczce kwiatów bzu czarnego, malwy i liści szałwii. Łyżeczkę tej mieszanki zalać szklanką wrzącej wody, przykryć i pozostawić do naciągnięcia. Przecedzić. Po ostudzeniu stosować do płukania jamy ustnej w stanach zapalnych.

Napar z kwiatów dzikiego bzu czarnego na zaparcia, wzdęcia, otyłość
Łyżkę suszonych kwiatów dzikiego bzu zalać 150 ml wrzącej wody, przykryć i pozostawić do zaparzenia na 20 minut. Przecedzić. Pić 5-6 razy dziennie po 2-3 łyżki naparu (zawsze na 15 minut przed posiłkiem). Herbata z kwiatów dzikiego bzu czarnego ma działanie żółciopędne.

Nalewka z kwiatów dzikiego bzu na poprawę przemiany materii
Łyżeczkę suszonych kwiatów czarnego bzu wsypać do słoika, zalać 250 ml wódki, szczelnie zamknąć. Po 7 dniach przecedzić. Nalewkę z kwiatów dzikiego bzu czarnego pić po 2 łyżeczki (30 ml) nalewki po kąpieli przed snem przez 2-3 tygodnie. Po tym czasie koniecznie zrobić dwumiesięczną przerwę.

Wywar z kwiatów dzikiego bzu czarnego o działaniu moczopędnym
Łyżeczkę suszonych kwiatów czarnego bzu wsypać do garnuszka, zalać szklanką wrzącej wody, przykryć i gotować na łaźni wodnej przez 10 minut. Pić po 1/3 szklanki letniego wywaru na 15-20 minut przed jedzeniem. Posłodzić miodem. Wywar stosuje się przy piasku w nerkach.

Wywar z kwiatów dzikiego czarnego, bóle reumatyczne, zapalenie stawów
Łyżkę suszonych kwiatów dzikiego bzu wsypać do garnuszka, zalać 250 ml gorącej wody i doprowadzić do wrzenia na średnim ogniu. Zmniejszyć ogień, gotować przez 15 minut. Odstawić pod przykryciem na 45 minut, przecedzić. Uzupełnić wrzącą wodą do pierwotnej objętości. Pić małymi łykami 2 razy dziennie przed posiłkiem po 250 ml gorącego napoju. Przy bólach reumatycznych kuracja trwa 21 dni.

Wywar z kwiatów czarnego bzu na odparzenia, pieluszkowe zapalenie skóry, czyraki
Ten sam ostudzony wywar z suszonych kwiatów bzu czarnego (przepis wyżej) jest także używany zewnętrznie jako okład lub płyn do przemywania skóry i stosowania okładów i kompresów (5-6 razy dziennie, zmiana co godzinę).

Napar ze świeżych kwiatów dzikiego bzu czarnego ujędrniający skórę twarzy i szyi
Do naczynia włożyć świeże kwiaty z 10 kwiatostanów dzikiego bzu, zalać 2 szklankami wrzącej wody. Przykryć i zostawić do zaparzenia na dobę. Przecedzić. Letnim naparem myć skórę twarzy i szyi rano i wieczorem. Letni napar ze świeżych kwiatów dzikiego bzu czarnego ujędrnia skórę, wygładza zmarszczki, natomiast ciepły czyści tłustą skórę z trądzikiem. Napar przechowuje się w lodówce przez kilka dni.

Przeciwwskazania i uwagi

1. Dziki bez czarny jest rośliną lekko toksyczną, dlatego kobiety w ciąży i karmiące piersią, dzieci do lat 12 powinny spożywać preparaty z bzu tylko po konsultacji z lekarzem i ściśle z jego zaleceniami.
2. Preparaty z dzikiego bzu są przeciwwskazane w cukrzycy, chronicznych chorobach żołądka i jelit.
3. Dziki bez czarny jest czasem mylony z rosnącym na południu Polski bzem koralowym.

Przepisy na zdrowy syrop z kwiatów bzu czarnego bez kwasku cytrynowego można znaleźć w artykule „Dziki bez czarny. Kwiaty dla zdrowia”.

Przepisy na leczniczy sok z dzikiego bzu czarnego, nalewkę i dżem są w artykule „Dziki bez czarny. Przepisy ze świeżych owoców czarnego bzu.”