Siew warzyw, sadzenie warzyw w ogrodzie cz. 3.

Planowanie ogrodu warzywnego. Terminy siewu i sadzenia warzyw w ogrodzie i na działce cz. 3.

Rady dla ogrodników-amatorów kiedy siać warzywa, kiedy sadzić warzywa i jak sadzić warzywa w szklarni i na grządce: marchew, melony, ogórki gruntowe, papryka słodka, papryka chilli, pasternak, pietruszka korzeniowa, pomidory gruntowe, pory, rabarbar, rukola, rzepa, rzodkiew biała, rzodkiewka, salsefia, sałata dębolistna, sałata głowiasta, sałata lodowa, sałata roszpunka, roszponka, sałata rzymska, seler korzeniowy, seler naciowy, skorzonera, soja, szczypiorek, szpinak, szpinak nowozelandzki…  

Kiedy siać marchew? Jak siać marchew?
Wczesne odmiany marchwi można siać na grządce pod agrowłókniną w rowki o głębokości 3 cm od pierwszej połowy marca. Siew marchwi w zależności od odmiany trwa do pierwszych dni lipca. Marchew sieje się gęsto w rzędach odległych o 25 cm.
Nasiona marchwi długo kiełkują (ok. 3 tygodnie), dlatego warto je zmieszać z szybko kiełkującą rzodkiewką. Wschodzącą marchew przerywa się co 2-5 cm. Możliwy jest siew marchwi w grudniu i styczniu.
Kiedy siać melony?
Na ciepłym parapecie melony można wysiewać od połowy kwietnia do końca maja. Melony można siać na grządce pod koniec maja.

Kiedy siać ogórki gruntowe? Kiedy sadzić i jak sadzić ogórki gruntowe?
Ogórki gruntowe wysiewa się na ciepłym parapecie w lutym i w połowie kwietnia. Ogórki gruntowe źle znoszą pikowanie. Do zimnej szklarni ogórki przesadza się dopiero pod koniec maja. Ogórki przesadzone do gruntu trzeba zabezpieczyć przed chłodem np. przykrywając je plastikową butelką z odciętym dnem.
Ogórki sieje się do gruntu w drugiej połowie maja do połowy czerwca w rozstawie 15 cm x 100 cm.

Kiedy siać paprykę słodką? Kiedy sadzić i jak sadzić paprykę słodką?
Nasiona słodkiej papryki wysiać na ciepłym parapecie w połowie marca. Optymalna temperatura kiełkowania słodkiej papryki wynosi 25°C. Sadzonki słodkiej papryki można sadzić do zimnej szklarni lub tunelu foliowego najwcześniej pod koniec maja. Preferują miejsca słoneczne, glebę tylko lekko wilgotną. Sadzonki słodkiej papryki sadzi się w zależności od odmiany w rozstawie 40 cm x 50 cm lub 50 cm x 60 cm.

Kiedy siać paprykę chilli? Kiedy sadzić i jak sadzić paprykę chilli?
Aby osiągnąć dobre plony papryka chilli powinna być wysiewana nie później niż w lutym na ciepłym parapecie, bo optymalna temperatura kiełkowania chilli wynosi 25°C. Kiedy siewki wytworzą pierwsze liście rozsadza się je do doniczek. Potrzebują tylko lekko wilgotną glebę i dużo światła w dzień. Do gruntu wysadza się rozsady papryki chilli dopiero po „zimnej Zośce”, a nawet dopiero w czerwcu, w rozstawie 40-50 cm lub do donicy (przynajmniej 5 l ziemi).

Kiedy siać pasternak?
Pasternak można siać na grządce od końca marca do końca czerwca w rzędach odległych o 30-40 cm. Wschodzące roślinki przerywa się co 10 cm. Pasternak sieje się na głębokość 2 cm. Pasternak preferuje lekką, dobrze przekopaną glebę na głębokość 2 szpadli. Nasiona kiełkują bardzo powoli (nawet 4 tygodnie), dlatego warto je zmieszać z nasionami szybko rosnącej rzodkiewki. Nasiona po roku tracą zdolność kiełkowania. Pasternak można też siać od końca października do końca grudnia.

Kiedy siać pietruszkę korzeniową?
Pietruszkę korzeniową powinno się siać do gruntu jak najwcześniej, w marcu i kwietniu w rzędy odległe o 30 cm. Po wschodach rośliny przerwać co 4 cm.

Kiedy siać pomidory gruntowe? Kiedy sadzić i jak sadzić pomidory gruntowe?
Nasiona pomidora warto wymoczyć w letniej wodzie lub herbacie z rumianku, aby łatwiej kiełkowały. Wczesne odmiany pomidora gruntowego wysiewa się na ciepłym parapecie w marcu, rośliny wymagają sztucznego oświetlenia. Lepiej poczekać z wysiewem do połowy kwietnia, kiedy dzień jest dłuższy. Wtedy rozsady są silniejsze i lepiej plonują. Nasiona kiełkują w temperaturze 20-22°C. Kiedy wytworzą się 2 liście właściwe, młode roślinki przesadza się do doniczek o średnicy 10 cm. Wcześniej można obciąć końcówki korzeni. Rozsady pomidora hartuje się wystawiając na zewnątrz, kiedy temperatura w nocy nie spada poniżej 5°C. Silne rozsady pomidora wysadza do gruntu w maju po ostatnich przymrozkach w rozstawie 30 cm x 60 cm.

Kiedy siać por? Kiedy sadzić i jak sadzić rozsady pora?
Por wysiewa się na ciepłym parapecie od marca, rozsady wczesnych odmian wysadza się w maju, rozsady zimowych odmian na przełomie czerwca i lipca w rozstawie 10 cm x 30-40 cm. Dobra rozsada pora ma 12-16 tygodni. Bezpośrednio do gruntu por siać od kwietnia do początków czerwca – por kiełkuje w temperaturze powyżej 15°C, a najlepiej rośnie w temp 15°C-20°C.

Kiedy sadzić i jak sadzić rabarbar?
Rabarbar najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych lub w półcieniu, w żyznej ziemi nawiezionej obornikiem. Rabarbar lubi także kompost. Potrzebuje częstego podlewania szczególnie w okresie od maja do sierpnia. Rabarbar sadzi się jesienią na przełomie września i października lub pod koniec marca: odmiany wysokie i rozłożyste w rozstawie 1,5 x 1,5 m, mniejsze co 1 m. Rozsada powinna mieć kilka korzonków i przynajmniej jeden pąk. Ogonki liściowe rabarbaru zbiera się od wczesnej wiosny przez ok. 3-4 tygodnie.

Kiedy siać rukolę?
Rukolę wysiewa się do gruntu pod agrowłókniną na przełomie marca i kwietnia, gdy gleba jest już rozgrzana do temperatury co najmniej 10°C, w rzędach oddalonych o 10-15 cm. Wschody przerywa się co 20 cm. Zbiór rukoli jest możliwy po około 4-6 tygodniach od siewu.

Kiedy siać rzepę? 
Rzepę wysiewa się do gruntu pod osłoną już w marcu, wtedy można ją zebrać już w czerwcu lub na przełomie lipca i sierpnia na zbiór w 2. połowie października. Rzepa rośnie w odstępach co 10-25 cm w rzędach oddalonych do 30 cm.

Kiedy siać rzodkiew białą?
Białą rzodkiew sieje się na ciepłym parapecie w lutym, w szklarni nieogrzewanej lub w tunelu foliowym od drugiej połowy kwietnia, a do gruntu pod koniec kwietnia do końca sierpnia.

Kiedy siać rzodkiewkę?
Rzodkiewkę sieje się bezpośrednio do gruntu od marca (pod agrowłókniną) do początku czerwca i jeszcze raz we wrześniu. Nasiona wysiewa się na głębokość 1 cm co 4-5 cm w rzędach oddalonych o 10-15 cm. Rzodkiewka dojrzewa 6-8 tygodni od wysiewu.

Kiedy siać salsefię? Kiedy sadzić i jak sadzić salsefię?
Nasiona salsefii wysiewa się już w kwietniu do luźnej gleby w rzędach co 20-25 cm. Rozsady salsefii sadzi się co 10 cm w rzędzie. Salsefia nie lubi świeżego obornika, preferuje kompost. Po wytworzeniu kwiatu w drugim roku uprawy korzeń jest niejadalny.

Kiedy siać sałatę dębolistną?
Sałatę dębolistną sieje się w szklarni lub tunelu foliowym przez cały rok. Sałatę dębolistną wysiewa się do gruntu od końca marca (pod agrowłókniną) do początku sierpnia.

Kiedy siać sałatę głowiastą? Kiedy sadzić i jak sadzić sałatę głowiastą?
Nasiona sałaty wysiewa się na ciepłym parapecie pod koniec lutego. Nasiona powinny być przykryte warstwą ziemi nie grubszą niż 0,5 cm. Rozsady sałaty sadzi się w tunelu foliowym lub nieogrzewanej szklarni w kwietniu.
Sałatę głowiastą sieje się do gruntu od kwietnia do czerwca i od sierpnia do października co 2-4 tygodnie. Rozstaw wysadzanych roślin powinien wynosić 25 cm x 30 cm.

Kiedy siać sałatę lodową? Kiedy sadzić sałatę lodową?
Sałatę lodową można siać w szklarni lub w tunelu foliowym w kwietniu i na początku maja. Rozsady sałaty lodowej sadzi się na grządce od drugiej połowy kwietnia do końca lipca.

Kiedy siać sałatę roszpunkę?
Roszpunkę wysiewa się w szklarni, w inspekcie od końca lutego do pierwszych dni marca (później wysiana ma tendencję do wybijania w pędy), oraz od września do listopada.
Roszpunkę można siać do gruntu w kwietniu, oraz jako poplon w lipcu do końca sierpnia w rozstawie 10 cm x 15 cm. Nasiona przykrywa się warstwą gleby nie grubszą niż 1 cm. Powinna rosnąć w odległości 5-7 cm w rzędach oddalonych o 15 cm.
Liście roszponki można zbierać po 8-10 tygodniach od siewu

Kiedy siać sałatę rzymską? 
Sałatę rzymską wysiewa się do gruntu pod agrowłókniną od końca kwietnia do maja.

Kiedy siać seler korzeniowy? Kiedy sadzić i jak sadzić seler korzeniowy?
Seler sieje się na ciepłym parapecie w połowie marca (wymaga stałej temperatury 20°C). Seler sadzić do gruntu co 40 cm dopiero po „zimnej Zośce”. Przemarznięty w temperaturze poniżej 10°C łatwo wybija w pędy.
Seler korzeniowy siać w szklarni nieogrzewanej lub tunelu foliowym na początku maja, rozsadę wysadzić do gruntu na początku lipca.

Kiedy siać seler naciowy? Kiedy sadzić i jak  sadzić seler naciowy?
Seler naciowy uprawiany jest wyłącznie z rozsady. Nasiona selera naciowego wysiewa się na ciepłym parapecie w marcu. Rozsadę selera naciowego sadzi się do gruntu pod koniec maja i w pierwszej połowie czerwca w rozstawie 40 cm x 30 cm do gleby ciepłej, wilgotnej, próchniczej. Zbiór trzeba zakończyć przed pierwszymi przymrozkami.

Kiedy siać skorzonerę?
Skorzonerę siać do gruntu w marcu i w pierwszej połowie kwietnia pod agrowłókniną. Jeśli przemarznie, wytworzy cienkie korzenie. W ciepłych regionach możliwy jest też siew w grudniu i styczniu. Nasiona skorzonery sieje się na głębokość 1,5-2 cm, w rzędach oddalonych o 20-25 cm. Po 2-3 tygodniach siewki przerywa się co 10 cm.

Kiedy siać soję? 
Soję siać do gruntu dopiero od drugiej połowy maja do końca czerwca.

Kiedy siać szczypiorek? Kiedy i jak sadzić szczypiorek?
Szczypiorek sieje się do gruntu w marcu i kwietniu. Kępki szczypiorku rozsadza się na grządce w sierpniu w odstępach co 20 cm x 30 cm.

Kiedy siać szpinak? 
Szpinak najlepiej rośnie wiosną i jesienią, kiedy dni są krótkie. Uprawiany latem ma tendencje do wybijania w pędy.
Szpinak sieje się w szklarni lub tunelu foliowym od końca marca do końca kwietna, a do gruntu przenosi się go pod koniec maja. Szpinak można siać do gruntu w zależności od odmiany pod osłoną od marca do kwietnia oraz do początku września. Szpinak uprawia się w rozstawie 10 cm x 25 cm aby wykształcił duże liście.

Kiedy siać szpinak nowozelandzki? Jak sadzić szpinak nowozelandzki?
Szpinak nowozelandzki wysiewa się do doniczek na początku kwietnia. Nasiona kiełkują nawet do 3 tygodni. Rozsady szpinaku nowozelandzkiego ostrożnie przesadza się na grządkę od 20. maja.
Szpinak nowozelandzki można siać do gruntu po „zimnych ogrodnikach” do końca czerwca z zachowaniem odstępu 30 cm pomiędzy roślinami. Aby rozwinąć się w pełni szpinak nowozelandzki potrzebuje aż 1 m² powierzchni, dlatego trzeba zbierać młode zbyt rosnące gęsto rośliny.

Tekst opracowany na podstawie własnych doświadczeń i obserwacji, lektury „Działkowca” od 1990 roku oraz książek:

„Szczegółowa uprawa warzyw” (zesp. red.), Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1982.
Baake K.H. „Ogrodnik”, wyd. 2015
Gugenhahn E. „777 x ogród w pytaniach i odpowiedziach”, wyd. Ulmer 2002.

Artykuły powiązane:

Uprawa warzyw w ogrodzie i płodozmian warzyw cz. 1.
Uprawa warzyw w ogrodzie i płodozmian warzyw cz. 2.
Dobre sąsiedztwo warzyw na grządce i uprawa współrzędna z ziołami cz. 1.
Dobre sąsiedztwo warzyw na grządce i uprawa współrzędna z ziołami cz. 2. 

Informacje o terminie siewu i sadzenia warzyw można znaleźć w artykułach Siew warzyw, sadzenie warzyw w ogrodzie cz. 1. oraz Siew warzyw, sadzenie warzyw w ogrodzie cz.2.  

Artykuły o uprawie współrzędnej i oddziaływaniu na siebie roślin na grządce, przepisy na ekologiczne preparaty wzmacniające rośliny, rady jak zwalczać szkodniki, jak rozplanować pracę w ogrodzie i w sadzie można znaleźć w zakładce Ogród.