Pieczarki dla zdrowia i dla urody

Wartości odżywcze i właściwości pieczarek

 

Jakie wartości odżywcze mają pieczarki i jakie właściwości lecznicze? Przeciwwskazania do spożywania pieczarek. Pieczarki dwuzarodnikowe, pieczarki leśne, pieczarki łąkowe…
Pieczarki dla zdrowia – przepisy:
– sałatka z pieczarek surowych dla osób osłabionych;
– przekąska z pieczarek surowych, cebuli, czosnku i chilli dla podniesienia odporności;
– kremowa zupa z pieczarek i pora dla cukrzyka… 
Pieczarki dla urody:
– nawilżająca maseczka ​​z pieczarek;
– maseczka z pieczarek na trądzik;
– maseczka z pieczarek dla skóry tłustej i dla skóry normalnej;
– maseczka z pieczarek dla skóry suchej;
– domowy ekstrakt z pieczarek w oliwie na łuszczycę…

W Polsce występuje kilkadziesiąt gatunków pieczarek, ale najbardziej popularne są pieczarka dwuzarodnikowa, pieczarka leśna i pieczarka łąkowa (polna). 
Grzybiarze wysoko cenią smak pieczarek zebranych latem. Jednak pieczarki leśne i polne – zwłaszcza młode – łatwo pomylić z grzybami trującymi: muchomorem sromotnikowym, muchomorem białym, pieczarką karbolową… Dlatego niedoświadczeni grzybiarze powinni zadowolić się pieczarkami uprawianymi w wyspecjalizowanych gospodarstwach.

Pieczarki leśne (Agaricus sylvaticus)
Spożywanie pieczarek leśnych zaleca się dla poprawy apetytu. Kapelusz młodej pieczarki leśnej ma średnicę ok. 7-10 cm, z czasem staje się płaski, często ma wystający „garb” po środku, pokryty jest ciemnymi łuskami. Kolor skórki jest różowo-rdzawo-brązowy – im starsza pieczarka tym skórka ciemniejsza, przybiera nawet brudny czerwony kolor. Blaszki pod kapeluszem są białe z różowym odcieniem, w dojrzałym grzybie płytki stają się brązowe, prawie czarne. Miąższ jest biały, ale po nacięciu  zmienia kolor na czerwony. Nie wydziela soku. Trzonek jest jasny, często długi i cienki,  łatwo oddziela się od nasadki, a przy złamaniu zmienia kolor na czerwony. Nie ma kołnierza, co m.in. odróżnia pieczarkę od podobnych grzybów trujących. 
Pieczarki leśne pojawiają się już w lipcu w lasach mieszanych i iglastych, pod świerkiem, pod jodłą, często przy mrowiskach, a także na polach i na łąkach. Można je spotkać w żyznej glebie próchniczej, na pryzmach z naturalnym nawozem – obornikiem, kompostem. Najwięcej jest ich w sierpniu i można je zbierać do października. Często pojawiają się cyklicznie w tym samym miejscu co 2-3 tygodnie.

Pieczarka łąkowa (Agaricus campestris), inaczej bedłka pieczarka, pieczarka polna albo pieczarka ogrodowa, jest trochę mniej smaczna od pieczarki uprawianej. W kuchni stosuje się ją jako dodatek do różnych mięsnych dań oraz do zup. Średnica młodego kapelusza wynosi 3-15 cm, skórka ma barwę białą, kakaową, rzadko brązową. Blaszki mają kolor różowy, u dojrzałych grzybów brązowy. Miąższ jest biały, po przekrojeniu lekko różowieje. Ma delikatny zapach anyżu.
Pieczarki polne można spotkać od końca maja do października na bogatych, próchnicznych glebach. Wyrastają po deszczu w grupach na pastwiskach (najchętniej na oborniku końskim), na łąkach, w ogrodach, parkach, na trawnikach.

Pieczarki dwuzarodnikowe (Agaricus bisporus)
Pojawiają się od maja do końca lata na polach, w parkach, w miejscach nawożonych obornikiem i kompostem. Pieczarki dwuzarodnikowe w naturze występują bardzo rzadko, ale uprawiane są na masową skalę i przez to dostępne przez cały rok w handlu. Mają gruby, mięsisty kapelusz, co odróżnia je od pieczarek dziko rosnących. Skórka na kapeluszu jest biała, beżowo-różowa lub brązowa – ciemne pieczarki dwuzarodnikowe są uważane za najbardziej wartościowe. Pieczarki portobello to także pieczarki dwuzarodnikowe. 

Pieczarki – odżywcze wartości 

Pieczarki są głównie źródłem cennego i lekkostrawnego białka, błonnika, kwasów tłuszczowych, aminokwasów oraz witamin z grupy B, potasu, fosforu, wapnia. Zawierają także sporo witaminy C, rzadkie pierwiastki jak jod, selen, chrom, miedź. Mimo, że składają się w 90% z wody i są niskokaloryczne to jednocześnie bardzo pożywne i dają uczucie sytości na długi czas. Ze względu na wysokiej jakości lekkostrawne białko, pieczarki mogą zastąpić mięso w żywieniu. Jest ono trawione kilka razy szybciej niż białko zwierzęce, dlatego pieczarki mają stałe miejsce w diecie sportowców. Zalecana dawka pieczarek dziennie wynosi 15 – 20 dag.
Dobra rada: 10 dag surowych pieczarek dostarcza 25-27 kcal, ale po usmażeniu już ponad 50 kcal! Po obróbce termicznej najmniej kaloryczne są gotowane pieczarki.

Pieczarki, tak jak każde grzyby, łatwo gromadzą radionuklidy, sole metali ciężkich, pestycydy, dlatego należy je poddać obróbce cieplnej w celu usunięcia szkodliwych składników.
Grzybów zebranych w lesie czy na łące nie powinno się spożywać na surowo! Tylko pieczarki uprawiane w wyspecjalizowanych, sprawdzonych gospodarstwach można bezpiecznie zjeść bez obróbki termicznej.
Pieczarki zawierają substancję rakotwórczą. Większa jej część ulega zniszczeniu podczas przechowywania (także w lodówce), gotowania, smażenia, zamrażania i suszenia. Dlatego pieczarki powinno się spożywać jak dodatek do potraw w umiarkowanych ilościach. Poza tym są ciężkostrawne.

Pieczarki mają lecznicze właściwości  

Dzięki bogatemu zestawowi składników odżywczych pieczarki mają właściwości korzystne dla ludzkiego organizmu. Ponieważ są wyjątkowo bogate w witaminy z grupy B, dlatego spożywanie potraw z pieczarek przyczynia się m.in. do dobrego funkcjonowania układu nerwowego, zwiększa odporność na stres, wytrzymałość, poprawia pracę mózgu, także koncentrację uwagi i pamięć.

Zawarte w nich kwasy tłuszczowe rozkładają cholesterol w naczyniach krwionośnych, oczyszczają krew i zapobiegają miażdżycy. Pieczarki powinno się jeść dla wzmocnienia układu sercowo-naczyniowego, przy nadciśnieniu, w anemii, w profilaktyce udaru mózgu i zawału serca.

Zawarte w pieczarkach składniki zwiększają wydzielanie insuliny, poprawiając metabolizm glukozy w organizmie (szczególnie wartościowa pod tym względem jest pieczarka łąkowa). Dietetycy zalecają cukrzykom i otyłym spożywanie gotowanych, duszonych lub pieczonych pieczarek. Są wskazane w zapobieganiu otyłości, w stanie przedcukrzycowym i w cukrzycy, bardzo korzystne w diecie kobiet po menopauzie. 

Zaleca się je na poprawę apetytu, zwiększenie wydzielania soków żołądkowych, enzymów trawiennych przez trzustkę. Regularne spożywanie pieczarek, 3-4 razy w tygodniu, może spowodować załagodzenie przewlekłych bólów głowy (zawierają dużą ilość witamin B1 i B2).

Włącza się je do diety pacjentów, których organizmy są osłabione długotrwałym podawaniem leków, po operacjach. Regularne spożywanie pieczarek pomaga wyeliminować toksyny, sole metali ciężkich z organizmu.

Pieczarki zawierają wyjątkowo mało sodu, stosuje się je w diecie bezsolnej. Mają działanie moczopędne.

Powinno się je włączyć do diety przy słabym wzroku, dla wzmocnienia mięśni, tkanki łącznej, skóry, paznokci i włosów.

Dobra rada: pieczarek nie powinno się łączyć na talerzu ze składnikami zawierającymi dużo błonnika (pieczywo pełnoziarniste, brokuły, kapusta pekińska, kalarepka, kalafior, warzywa strączkowe, szpinak…).

Pieczarki uprawiane można spożywać na surowo. Do jedzenia na surowo wybiera się najczystsze, młode pieczarki z zamkniętym kapeluszem, zdrowe, bez wgnieceń i uszkodzeń. Płucze się je krótko pod bieżącą wodą, nie moczy. Zdejmuje skórkę z kapelusza i odcina trzonek.

Pieczarki dla zdrowia

Sałatka z pieczarek świeżych dla osłabionych długotrwałą chorobą
Składniki:
20 dag świeżych pieczarek
liście sałaty
2 łyżki oliwy lub oleju sałatkowego
sok z połowy cytryny
2 ząbki czosnku
sól, pieprz czarny mielony do smaku
natka pietruszki albo koperek
Przygotować sos z oliwy, soku z cytryny, siekanego czosnku i przypraw. Pieczarki wyczyścić, wymyć, obrać i pokroić. Kapelusze zalać sosem, wymieszać i odstawić na krótki czas. Porwać liście sałaty, wsypać do salaterki, dodać pieczarki w sosie i wymieszać. Posypać świeżym koperkiem.

Przekąska z pieczarek surowych dla wzmocnienia odporności
Składniki:
25 dag świeżych pieczarek
nieduża cebula
2 ząbki czosnku
pół strączka papryki chilli
olej roślinny
pieprz ziarnisty
sól do smaku
Pokrojone i posolone kapelusze pieczarek układa się w słoju w cienkich warstwach na przemian z cebulą pokrojoną w półpierścienie, posiekanym czosnkiem i krążkami chilli. Każdą warstwę trzeba lekko przygnieść łyżką. Na wierzch mieszanki wysypuje się kilka ziaren pieprzu, dodaje olej. Po około pół godzinie pieczarki puszczą sok, którego nadmiar trzeba wylać. Zamknięty słoik wkłada się do lodówki. Przekąska jest gotowa następnego dnia.

Kremowa zupa z pieczarek i pora dla cukrzyka
Składniki
30 dag pieczarek
2 małe białe łodygi pora
200 ml chudego mleka
500 ml bulionu drobiowego
łyżka oleju
sól, czarny pieprz mielony
natka pietruszki
Wymyć por, pokroić na paski o długości 4-6 cm, na małym ogniu poddusić na oleju. Dodać bulion drobiowy.
Pieczarki wymyć, obrać i pokroić w plasterki. Dodać do pora, gotować razem na małym ogniu. Po 10 minutach dodać do zupy mleko, doprowadzić zupę do wrzenia i zdjąć z ognia. Przyprawić solą i pieprzem, zmielić blenderem. Przed podaniem posypać posiekaną natką pietruszki albo koperkiem. Kremowa zupa z pieczarek i pora dla cukrzyka podawana jest też pacjentom z otyłością, stłuszczeniem wątroby, miażdżycą.

Przeciwwskazania do spożywania pieczarek

1. Pieczarek nie powinno się spożywać w dużych ilościach ani codziennie. Bardzo młode pieczarki mają właściwości trujące!
2. Kobiety w pierwszym trymestrze ciąży powinny je całkowicie wykluczyć z diety.
3. Nie powinny ich spożywać kobiety podczas karmienia piersią w pierwszych miesiącach – pieczarki powodują wysokie ryzyko alergii i problemów żołądkowych u niemowląt.
4. Pierwsze dania z pieczarkami podaje się w niewielkich ilościach dzieciom w wieku powyżej 12 r.ż., gotowane jako dodatek do lekkostrawnej zupy lub kaszy gryczanej. Jeśli dzieci mają skłonność do wzdęć, wrażliwy układ pokarmowy, lepiej zrezygnować z podawania im dań z grzybów.
5. Ze spożywania pieczarek muszą zrezygnować pacjenci cierpiący na zapalenie trzustki, zapalenie błon śluzowych żołądka z powodu nadkwasoty, refluks, wrzód żołądka, wrzody jelita, zespół jelita drażliwego, dnę moczanową, choroby krwi.
6. W przypadku zaburzeń metabolicznych często dodatkowo rozwija się alergia na pieczarki.

Pieczarki dla urody i w leczeniu zmian skórnych

Pieczarki dostarczają  m.in. kwas linolowy, który jest coraz częściej wykorzystywany w dermatologii ze względu na swoje działanie przeciwzapalne (łagodzenie trądziku) i nawilżające skórę. Młode surowe pieczarki, także ogólnie dostępne pieczarki  dwuzarodnikowe, są szeroko stosowane w kosmetologii dla odmłodzenia skóry, wygładzenia pierwszych zmarszczek. Najcenniejszy dla skóry jest sok z młodych surowych pieczarek, ma działanie bakteriobójcze i oczyszczające tłustą skórę.  

Maseczki z pieczarek dla skóry dojrzałej stosuje się 2-3 razy w tygodniu, a dla skóry młodej raz w tygodniu.

Nawilżająca maseczka ​​pieczarkowa przeciw zmarszczkom
3 świeże pieczarki z zamkniętym kapeluszem trzeba dokładnie wypłukać i rozgnieść. Uzyskaną mokrą papkę od razu nakłada się na czystą skórę twarzy.  Zabieg można powtórzyć, aby nie marnować maseczki.
Maseczka z pieczarek intensywne nawilża, odżywia i wygładza skórę. Szczególnie przydatna jest zimą i wiosną, kiedy organizmowi brakuje witamin.

Maseczka z pieczarek na trądzik i tłusty połysk skóry
3 młode pieczarki drobno posiekać, wymieszać z  łyżką kefiru, 2 łyżkami kleiku z płatków owsianych zalanych zieloną herbatą. Twarz wymyć mydłem i ciepłą wodą. Maseczkę nałożyć na rozgrzaną skórę twarzy na 20 minut. Zetrzeć, twarz wymyć najlepiej herbatą z rumianku. 
Sok z młodych pieczarek dwuzarodnikowych ma silne działanie bakteriobójcze, dobrze oczyszcza problematyczną skórę.

Maseczka z pieczarek dla skóry normalnej i dla skóry tłustej – przepis od kosmetyczki
Zmielić 1-2 świeże pieczarki, dodać łyżkę kwaśnej śmietany lub kefiru. Maseczkę nałożyć na wymytą skórę twarzy. Po 15-20 minutach twarz wytrzeć ręcznikiem bawełnianym, zmyć chłodną wodą.

Maseczka z pieczarek dla skóry suchej – przepis od kosmetyczki
Rozdrobnić 1-2 surowe pieczarki w blenderze, wmieszać łyżkę oliwy. Na czystą skórę twarzy nałożyć maseczkę, zrelaksować się. Po 20 minutach tłustą maseczkę z pieczarek zdjąć, twarz wymyć ciepłą wodą.

Domowy ekstrakt z pieczarek w oliwie na łuszczycę – przepis ludowy
Najbardziej aktywne leki przeciwbakteryjne uzyskuje się z młodych pieczarek z zamkniętym kapeluszem; w starych grzybach aktywność antybiotyków znacznie spada.
Do przygotowania ekstraktu wybiera się świeże, nieuszkodzone pieczarki dwuzarodnikowe od sprawdzonego dostawcy. 25 dag młodych pieczarek pokrojonych w kostkę (ważne!) zalać oliwą dobrej jakości i wstawić do lodówki na 4 godziny. Następnie mieszankę podgrzewa się w łaźni wodnej przez godzinę. Grzyby powinny ściemnieć i znacznie zmniejszyć swoją objętość. Przefiltrowany płyn przechowuje się w zamkniętym szklanym naczyniu w lodówce nie dłużej niż tydzień (można też przechować go w zamrażarce). Smaruje się nim skórę. Przed użyciem koniecznie wstrząsnąć! Ekstrakt z pieczarek jest bardzo efektywny w leczeniu zmian na skórze spowodowanych łuszczycą.

Artykuły powiązane: 

Pieczarki mrożone. Jak przechowywać pieczarki? Jak przygotować mrożone pieczarki?  

Jak przygotować pieczarki świeże?