Nie wyrzucajmy białek jaj!

Jakie wartości odżywcze ma białko jaja kurzego? Kto powinien jeść białka jaj? Przeciwwskazania do spożywania białek jaj. 
Wartości odżywcze białka jaja
Żaden inny naturalny produkt w naszym pożywieniu nie ma tak wielkiego znaczenia dla utrzymania naszego życia niż jajo. Jajo jest jednym z najbardziej odżywczych produktów – jedno jajo kurze może zastąpić 200 g mleka i 50 g mięsa. Składniki jaja kurzego są najlepiej przyswajane przez organizm spośród wszystkich produktów pochodzenia zwierzęcego, a białka i tworzące je aminokwasy są wykorzystane aż w 97-98%, czyli prawie całkowicie.
Białko stanowi około 65-70% całkowitej masy jaja, jest znacznie uboższe w witaminy i związki mineralne niż żółtko jaja. Oddzielone od żółtka jest źródłem wysokiej jakości białek i aminokwasów, niezbędnych do tworzenia i regeneracji tkanek naszego ciała (mięśni, ścięgien, chrząstek, kości, skóry, paznokci, włosów), prawidłowego przebiegu procesów oddychania, metabolizmu itp.

Białko jaja kurzego składa się aż w 10% – 12% z wysokowartościowych białek, które organizm człowieka przyswaja bez przeszkód, w przeciwieństwie do białek roślinnych. Białko jaja właściwie nie zawiera cholesterolu, węglowodanów, tłuszczu i soli. Zawartość kalorii jest również niska: 10 dag białka jaja dostarcza około 50 kcal.
Mięso zwierząt dostarcza organizmowi również wartościowe białka i aminokwasy, jednak także sporą dawkę niebezpiecznej dla zdrowia puryny, której rozkład w organizmie powoduje powstanie kwasu moczowego, a jego nadmiar w organizmie może prowadzić do dny moczanowej.
Doskonałym źródłem dobrze przyswajalnego białka są także twaróg i mleko. Nie zawierają one puryn, a odtłuszczone tylko niewielką ilość tłuszczu, jednak dostarczają niemało cukru (mleko 3 % zawiera 7 razy więcej cukrów niż białko jaja, a chudy twaróg 8 razy więcej).

Natomiast białko jaja dostarcza tylko niewielkie ilości tłuszczu, cukru i puryny. Dorosła osoba o średniej aktywności fizycznej powinna spożywać codziennie białko wysokiej jakości w ilości około 1,5 g na każdy kilogram swojej wagi. Białko jaja zawiera, w zależności od wielkości jaja, aż 4-7 g pełnowartościowego białka.

Kto powinien jeść białka jaj?
Dieta bogata w białka jaj przyczynia się do wzmocnienia systemu odpornościowego, budowy mięśni (młodzież, sportowcy), zalecana jest rekonwalescentom po chorobach wirusowych, a także w zatruciach chemikaliami i solami metali ciężkich (rtęci, miedzi), ponieważ białko jaja ma właściwości odtruwające organizm.
Dietetyczne potrawy z białka jaj powinny spożywać osoby cierpiące na problemy z żołądkiem, wątrobą, trzustką. Powinny one zagościć w menu chorych na miażdżycę, aby podnieść poziom „dobrego” cholesterolu w organizmie.
Gotowane białko może pomóc osobom otyłym w ograniczeniu apetytu, daje uczucie pełnego żołądka.
Surowe białko jaja kurzego ma właściwości bakteriobójcze i łagodzące podrażnienia błon śluzowych i skóry, zaleca się je spożywać przy długo utrzymującej się chrypce.

Białko jaja ma zastosowanie zarówno w zdrowym odżywianiu, jak i w kosmetologii.

Uwagi i przeciwwskazania do spożywania białek jaj

• Powinno się wykorzystywać wyłącznie wymyte, świeże jaja, aby uniknąć zakażeniem salmonellą.
• Białko może powodować reakcje alergiczne w przypadku indywidualnej nietolerancji produktu. Często alergia na białko jaja jest powiązana z alergią na białko zawarte w mięsie kurczaka.
• Często u dzieci występuje uczulenie na białko jaja, z którego najczęściej wyrastają w wieku wczesnoszkolnym.
• Nie powinno się spożywać surowego białka jaja często, ani w dużej ilości.

Wiele przepisów kulinarnych, takich jak na torty, sernik, ciasto drożdżowe, majonez, krem czy budyń wykorzystują tylko żółtka jaj. A białka jaj często pozostają w dużych ilościach. Nie wyrzucaj ich!

Jak wykorzystać białka jaj w kuchni?

Najwartościowsze dla organizmu białko wraz ze wszystkimi potrzebnymi aminokwasami to połączenie białek roślinnych i zwierzęcych, dlatego białko jaja kurzego powinno wchodzić w skład dania zawierającego warzywa.
Białko jaja ma delikatny, właściwie neutralny smak, dlatego łatwo je łączyć z innymi składnikami w potrawach.

Z pozostałych białek można przygotować szybko smaczne potrawy i dodatki, gotowane białka posiekane dodać do sałatki czy zupy (żur, szczawiowa).
Znanym daniem białek jaj jest delikatny omlet z białka jaj. Jest to danie dietetyczne o niskiej zawartości tłuszczu i węglowodanów, zalecany w przypadku otyłości, zapalenia żołądka, zapalenia trzustki, chorób wątroby. Najzdrowszy jest nie smażony lecz gotowany w kąpieli wodnej lub pieczony. Dla poprawy smaku do białek jaj dodaje się mleko, pokrojone warzywa, kawałki mięsa.

Białka jaj wchodzą w skład zapiekanek, pasztetów z kaszy i grzybów, kotletów, dietetycznych deserów (np. bita śmietana, pianka, ptasie mleczko) i „ciast na białkach”: biszkoptu, babki, pieguska, zebry….

Białka dobrze przechowują się w lodówce i w zamrażarce. Po rozmrożeniu można je również wykorzystać w potrawie, nawet ubić z nich pianę!

Rady jak ubijać pianę z białek jaj, jak piec ciasta z białkami jaj można znaleźć w artykule Ciasto na białkach jaj. 

Rady jak przechowywać jaja nie tylko w lodówce i zamrażarce, jak zamrażać jaja, zawarte są w artykule Przechowywanie jaj.