Jak długo gotować warzywa?

Gotujemy warzywa bez błędów

Jak długo gotować warzywa w wodzie i na parze? Które warzywa wkłada się do zimnej wody, a które do wrzącej wody? Dlaczego warto gotować warzywa na parze? Których warzyw nie powinno się gotować? Których warzyw nie je się na surowo? Rady jak długo gotować warzywa: bakłażany, bataty (słodkie ziemniaki), bób, brokuły, brukiew, buraki, mangold (burak liściowy), cebula, cukinia, czosnek, dynia, cykoria endywia, fasola (suche ziarna), fasolka szparagowa, groch łuskany, groszek zielony, jarmuż, kalafior, kalarepa, karczochy…

Dlaczego powinniśmy nauczyć się gotować warzywa? Dlaczego warto jeść gotowane warzywa? Ponieważ warzywa gotowane są zwykle łatwiejsze do strawienia niż surowe, zwłaszcza kapusty, kalarepa.

Marchew, pomidory, dynia, jarmuż, szpinak, bataty są nawet zdrowsze po ugotowaniu, ponieważ zawarte w nich składniki odżywcze stają się łatwiej dostępne dla organizmu po obróbce termicznej.

Wkładamy warzywa go garnka. Zimna czy ciepła woda?
Istnieje zasada, że warzywa wyrastające nad ziemią, wkłada się do wrzącej wody. Warzywa rosnące pod ziemią wkłada się to do zimnej wody – zwłaszcza jeśli warzywa są gotowane w całości i w skórce. Jednak co do gotowania buraków i ziemniaków zdania są podzielone.
Szparagi, bób, kapusty, brokuły, brukselkę, kalafior, fasolkę szparagową, jarmuż, kalarepę, por, groszek, szpinak, kukurydzę, dynię wkłada się zawsze do garnka z wrzącą wodą. Przykrywa i szybko doprowadza do wrzenia, po czym zmniejsza ogień i delikatnie gotuje na wolnym ogniu, aż warzywa będą miękkie.

Uwaga na szczawiany!
Wody po ugotowaniu warzyw nie powinno się wylewać, ponieważ przeszły do niej składniki mineralne, witaminy i substancje bioaktywne. Wywar wykorzystuje się do przygotowania zupy, sosu lub jako napój. Jednak szpinak, boćwina, szczaw, późny rabarbar zawierają sporo niezdrowych szczawianów, dlatego wodę, w której się gotowały wylewa się, ponieważ przechodzą do niej szkodliwe substancje.

Nie wszystkie surowe warzywa są zdrowe…
Aby uniknąć poważnych problemów trawiennych a nawet zatrucia nigdy nie powinno się jeść na surowo kiełków warzyw oraz niektórych warzyw. Należą do nich ziemniaki, bakłażany, niedojrzałe pomidory, fasolka szparagowa, warzywa strączkowe, szparagi, rabarbar zebrany latem, grzyby leśne i pieczarki, gorzka dynia, gorzka cukinia, maniok. Osoby ze słabą tarczycą powinny unikać surowych warzyw kapustnych, zwłaszcza w połączeniu z produktami dostarczającymi jod.

Warto gotować warzywa na parze…
Warzywa gotowane na parze wyróżnia naturalny bogaty smak, piękny kolor i kształt. Niektóre, np. brukselka, kalafior powinny być gotowane tylko na parze, aby zachować smak i zestaw ważnych substancji.

Nie wszystkie warzywa muszą być gotowane! 
Podczas gotowania niektóre warzywa całkowicie tracą przydatne substancje, smak, niekorzystnie  zmienia się ich konsystencja. Słodką paprykę, cukinię, brokuły, czosnek powinno się jeść na surowo. Rukola podczas gotowania nabiera goryczy, a zawarte w niej składniki odżywcze zostają całkowicie zniszczone.

Jak długo gotować warzywa?

Jak długo gotować bakłażany?
Bakłażany gotuje się w całości bez odcinania końców i zdejmowania skórki. Cały bakłażan gotuje się pod przykryciem 15-20 minut, pokrojony w kostkę 10 minut. Woda powinna być wrząca i lekko osolona – wsypuje się 2/3 łyżki soli na litr wody.
Cały bakłażan ugotuje się na parze w ciągu pół godziny, pokrojony w ciągu 10 minut.

Dobra rada: bakłażany gotowane w garnku emaliowanym nie ciemnieją.  Skórkę bakłażana usuwa się dopiero po ugotowaniu.

Ile gotuje się bataty czyli słodkie ziemniaki?
Bataty, cienko obiera się ze skórki, kroi na pół, wkłada do zimnej, osolonej wody i gotuje pół godziny.

Jak długo gotować bób?
Młody świeży bób gotuje się 5-10 minut licząc czas od momentu ponownego zagotowania się wody, starszy 2 razy dłużej. Suche ziarna bobu przed gotowaniem trzeba moczyć kilka godzin w zimnej wodzie.

Dobra rada: bób gotuje się bez przykrycia w dużej ilości osolonej wody.

Jak gotować brokuły?
Po umyciu odcina się duże liście, usuwa twarde końce łodyg i wycina różyczki. Podzielone świeże brokuły gotuje się bez przykrycia około 1-5 minut w niewielkiej ilości osolonej wody. Mrożone brokuły gotuje się 7-10 (bez uprzedniego rozmrażania). Na parze różyczki świeżego brokułu ugotują się w ciągu 10 minut.

Dobra rada: ponieważ brokuły mają delikatny smak, potrzebują przypraw. Do brokułów najlepiej pasują ostra musztarda, pieprz czarny, ostra papryka, bazylia, rozmaryn, tymianek.

Jak długo gotować brukiew?
Brukiew wkłada się do zimnej wody. Młoda pokrojona brukiew gotuje się 15 minut, duże i starsze bulwy przez 25-35 minut. Woda powinna być lekko osolona, garnek przykryty.

Ile gotować buraki?
Całe buraki gotuje się od 40-45 minut do 2 godzin (w zależności od wielkości i zawartości twardego błonnika). Pokrojone buraki gotują się 30 minut, starte buraki 15 minut. Buraki gotuje się na małym gazie pod przykryciem, w lekko zakwaszonej wodzie, aby nie straciły koloru. Czas gotowania liczy od momentu włożenia buraków do zimnej wody.

Młode buraki gotują się na parze 45-50 minut lub dłużej do miękkości.

Dobra rada: podczas czyszczenia buraków nie powinno się odcinać korzonków ani uszkodzić skórki.

Jak gotować burak liściowy czyli mangold?
Liście mangoldu gotują się tylko 2 minuty, ogonki 10-15 minut.

Dobra rada: liście i ogonki mangoldu gotuje się osobno.

Ile gotować cebulę?
Pokrojona cebula gotuje się tylko 5 minut, dlatego dodaje się ją pod koniec gotowania dania. Cała cebula gotuje się w zupie przez 10 minut, ale cebula na syrop na kaszel w zależność od przepisu 15-30 minut i dłużej.

Jak długo gotować cukinię?
Cukinię gotuje się głównie dla dzieci, seniorów i schorowanych osób. Cała cukinia gotuje się 20 minut. Drobno krojona cukinia ugotuje się w małej ilości wody w ciągu 8-10 minut, na parze w ciągu 12-15 minut.

Dobra rada: do gotowania wybiera się młodą cukinię o długości max. 20 cm, która ma delikatną skórkę i nie wytworzyła nasion. Dużą cukinię trzeba koniecznie obrać i wydrążyć nasiona.

Jak długo moczyć ciecierzycę przed gotowaniem?
Przed moczeniem ciecierzycę płucze się, następnie zalewa się chłodną czystą wodą w proporcji 1 część ciecierzycy i 3-4 szklanki wody. Namoczona ciecierzyca podwaja swoją objętość.
Przed gotowaniem zupy, gulaszu ciecierzycę moczy się przynajmniej 4 – 6 godzin, najwygodniej przez całą noc. Przed gotowaniem ciecierzycy na przecier np. hummus trzeba ja moczyc przez przynajmniej 6-8 godzin, aby uzyskać jednorodne puree.
Dobra rada: w czasie upału moczona ciecierzyca może sfermentować, dlatego lepiej wstawić naczynie do lodówki. 

Ile czasu gotować ciecierzycę?
Ciecierzycę gotuje się 1-1,5 godziny.

Jak gotować czosnek?
Osobom z chorym układem trawiennym (żołądek, jelita) zaleca się gotowanie czosnku w mleku, ponieważ wtedy nie drażni błony śluzowej. Czosnek gotuje się około 10 minut.

Jak długo gotować dynię?
Przed gotowaniem dynię należy obrać i odrzucić nasiona. Czas gotowania dyni zależy od odmiany. Starta lub drobno pokrojona dynia gotuje się 10-15 minut, dynia w dużych kawałkach jest gotowa po pół godzinie.
Mrożona dynia gotuje się około 20 minut. Wrzuca się ją do wrzącej wody bez rozmrażania.

Pokrojona dynia ugotuje się na parze w czasie od 8 do 20 minut, w plastrach w ciągu 20 minut a dynia w dużych kawałkach potrzebuje 40 minut.

Dobra rada: dynię powinno się gotować z dodatkiem soli, która wydobywa jej smak. 

Jak gotować endywię?
Liście endywii wrzuca się do wrzątku i gotuje nie dłużej niż 2 minuty. Na parze cykoria ugotuje się w ciągu 4 minut.

Jak długo moczyć fasolę przed gotowaniem?
Wypłukaną fasolę wsypuje się do naczynia z zimną wodą w proporcji część fasoli i 3 części wody. Fasola podczas namaczania zwiększa swoją objętość 2,5 razy. Fasolę moczy się 6-8 godzin, przed gotowaniem trzeba odrzucić połamane i popsute.
Fasola moczona dłużej niż 10-12 godzin zaczyna fermentować.
Dobra rada: w czasie upału fasolę w wodzie wstawić do lodówki.  

Jak długo gotować fasolę (suche ziarna)?
Ziarna fasoli zalewa się 3-4 częściami wody. Wymoczone ziarna fasoli doprowadza się do wrzenia i gotuje na małym ogniu 40-80 minut. Fasolę soli się na 10 minut przed końcem gotowania.
Suche ziarna białej fasoli bez uprzedniego moczenia gotuje się 2-3 godziny (w zależności od wielkości), suchą czerwoną fasolę dwa razy dłużej. Niemoczona fasola rozpada się podczas gotowania i jest papkowata. Wymoczone ziarna fasoli gotuje się na parze 2-3 godziny.

Jak gotować fasolkę szparagową?
Fasolki szparagowej nigdy nie je się na surowo. Przed gotowaniem usuwa się oba końce. Fasolkę szparagową gotuje się w całości lub pokrojoną w kawałki o długości ok. 3 cm. Fasolkę wrzuca się na wrząca wodę, czas gotowania liczy się od momentu ponownego zawrzenia wody.

Świeżą młodą fasolkę szparagową gotuje się w lekko osolonej wodzie bez przykrycia przez 5-8 minut lub kilka minut dłużej do miękkości. Mrożona fasolka szparagowa, po odcięciu końców jest wkładana bez rozmrażania do wrzącej wody i gotowana około 10 minut.

Pokrojona młoda fasolka szparagowa gotuje się na parze ok. 6-8 minut, w całości 2 razy dłużej.

Dobra rada: fasolki nie gotuje się w naczyniach aluminiowych. Aby nie traciła koloru wodę lekko zakwasza się. Smaku podczas gotowania dodaje sól i cukier.  

Jak długo moczy się groch przed gotowaniem?
Ziarna grochu przed gotowaniem trzeba wypłukać i wymoczyć w dużej ilości zimnej wody (na część grochu 3 części wody). Groch moczy się 8-10 godzin. Długo moczony groch fermentuje.

Jak długo gotuje się groch łuskany?
Cały i łuskany groch gotuje się również w dużej ilości wody; na część grochu nawet 4 części wody.
Groch w połówkach gotuje się około 45-60 minut, cały groch ugotuje się po 60-90 minutach. Podczas gotowania dodaje się trochę kminku, aby był łatwiej trawiony.
Niemoczony groch gotuje się 1,5 godziny.

Dobra rada: groch soli się pod koniec gotowania, inaczej będzie twardy. 

Jak długo gotować groszek zielony?
Zielony groszek w strączkach gotuje się 1-2 minuty licząc czas od ponownego zagotowania się wody. Wyłuskane zielone ziarna młodego groszku gotują się max. 5 minut. Mrożony groszek wrzuca się do wrzącej wody bez rozmrażania i gotuje 5 minut.
Młody groszek zielony, zarówno w strączkach jak i wyłuskany, ugotuje się na parze w ciągu 5-10 minut.

Ile gotować jarmuż?
Pokrojony jarmuż gotuje się w wodzie około 5 minut, na parze 8-10 minut.

Jak długo gotować kalafior?
Przed gotowaniem kalafior moczy się przez kwadrans w osolonej wodzie, aby pozbyć się robaczków i zanieczyszczeń. Moczenie w zakwaszonej wodzie zapobiega zżółknięciu kalafiora podczas gotowania.

Cały kalafior gotuje się w wodzie do miękkości przez 10-15 minut. Po obgotowaniu świeżych różyczek kalafiora przez 3-5 minut, można go podsmażyć lub zapiec.
Mrożony kalafior gotuje się w lekko osolonej wodzie nie dłużej niż kwadrans. Kalafior wkłada się do wrzącej wody bez rozmrażania.
Świeże różyczki kalafiora gotuje się na parze 15-20 minut.

Dobra rada: kalafior gotuje się bez przykrycia.

Jak długo gotuje się kalarepa?
Młodą kalarepę pokrojoną w ćwiartki gotuje się przez kwadrans, następnie podsmaża na oleju. Można ją gotować dłużej, zwłaszcza na przecier.
Cała młoda kalarepka ugotuje się na parze w ciągu 30-40 minut.

Dobra rada: duża kalarepa zawiera dużo twardego błonnika, dlatego powinna być długo gotowana, następnie przetarta przez sitko.

Jak długo gotować karczochy?
Aby usunąć brud spomiędzy liści karczochy moczy się je przez godzinę w ciepłej osolonej wodzie. Przed gotowaniem wycina się najtwardsze, zewnętrzne liście, przycina górne części liści i większą część łodygi. Karczochy wkłada się do zimnej wody tak, aby ich podstawa znalazła się na dnie garnka.
Całe karczochy gotuje się około 20-30 minut w lekko osolonej wodzie zakwaszonej cytryną. Kwaśny sok zapobiega ciemnieniu warzywa. Serca karczocha ugotują się w ciągu około kwadransa.

Całe karczochy gotuje się na parze około 35-40 minut, serca 20 minut. Wcześniej naciera się je sokiem z cytryny, aby nie ciemniały. Cytrynę można też dodać do wody.

Dobra rada: karczochy są ugotowane, gdy liście można łatwo wyciągnąć a środek można przebić widelcem. 

Ugotowane karczochy kładzie się na sicie, aby woda całkowicie spłynęła. Po ostudzeniu podaje się polane roztopionym, osolonym masłem z dodatkiem soli, czosnku i cytryny lub do środka wkłada się ulubiony farsz.

Artykuły powiązane:

Gotujemy warzywa bez błędów cz. 2. 
Gotujemy warzywa bez błędów cz. 3.