Rady jak piec biszkopt, żeby nie opadł…

Klasyczny biszkopt idealny

Rady jak piec biszkopt klasyczny, puszysty, idealny biszkopt bez proszku do pieczenia, bez tłuszczu, bez mleka… Temperatura pieczenia i czas pieczenia biszkoptu. Jak uniknąć błędów podczas pieczenia biszkoptu?
Klasyczny biszkopt bez proszku do pieczenia, bez tłuszczu, bez produktów mlecznych jest niskokalorycznym ciastem dla każdego. To idealny biszkopt na tort, można przygotować go z galaretką i owocami, pokryć kremem z twarogu albo z owoców np. awokado… Ciasto biszkoptowe jest bardzo lekkie i przewiewne, chętnie jedzone posypane tylko cukrem pudrem lub posmarowane ulubionym dżemem.

Rady jak piec biszkopt klasyczny – idealny biszkopt bez proszku, bez tłuszczu, bez mleka…

Składniki na ciasto biszkoptowe
Wszystkie składniki powinny być świeże i mieć temperaturę pokojową, składniki sypkie muszą być suche i nie zbrylające się. Nie może zabraknąć żadnego składnika, a składniki trzeba dokładnie odmierzyć – najlepiej na wadze kuchennej – nigdy na oko. Liczy się też rozmiar jaj, a raczej ich waga.

Mąka na biszkopt (lub mieszanka mąk) powinna zostać najpierw przesiana, najlepiej kilka razy. Dobrze jest połączyć mąkę pszenną z niewielką ilością skrobi, która jest bardzo lekka (wystarczy łyżeczka skrobi na każde 200 ml mąki). Przesianie mąki i sypkich składników powoduje ich napowietrzenie, luźniejsza mąka  lepiej łączy się z ubitymi jajkami. A prawidłowe wymieszanie składników ciasta na biszkopt to połowa sukcesu.
W cieście na biszkopt nie powinno być dużo mąki, wystarczy, jeśli na jedno jajko przypada około 4 dag mąki. Ilość mąki zmniejsza się, jeśli do ciasta dodaje się kakao w proszku, dokładnie o wagę kakao. Ale nie zmniejsza się, jeśli zostaną wprowadzone kawałki czekolady, suszone owoce, rozdrobnione orzechy. Natomiast podczas dodawania wilgotnych i soczystych składników (jagody, owoce) zwiększa się ilość mąki w cieście biszkoptowym.

Cukier powinien być drobny, nawet dodatkowo zmielony, aby całkowicie rozpuścił się w surowym cieście. Rozpuszczony cukier zwiększa gęstość i lepkość płynu w cieście. Lepki płyn otacza bąbelki powietrza w cieście, a tym samym chroni je przed rozerwaniem i opadnięciem biszkoptu.
Tradycyjny, lekki biszkopt pieczony jest bez tłuszczu i bez proszku do pieczenia. Natomiast ciężki biszkopt z tłuszczem i dodatkami wymaga dodania proszku, który napowietrzy i podźwignie ciężkie ciasto.

Jaja ubija się na samym końcu, kiedy pozostałe składniki są zmieszane, forma do ciasta przygotowana i piekarnik rozgrzany! Około 50% ciasta biszkoptowego składa się z powietrza. Dzięki długiemu ubijaniu cząsteczki białka rozszerzając się wiążą pęcherzyki powietrza i utrzymują taką strukturę przez pewien czas. Jeśli jaja są za słabo ubite, ciasto na biszkopt jest ciężkie, nie wyrośnięte i często niedopieczone w środku. Całe jaja dobrze ubiją się tylko wtedy, gdy mikser ma dużą moc. Jaja na biszkopt ubija się przez 5-10 minut, w zależności od mocy miksera. Mikserem o dużej mocy ubija się jaja ze średnią prędkością przez 5 minut, a jeśli jest słabszy, to z najwyższą prędkością około 10 minut. Cukier, najlepiej puder albo drobny, dodaje się porcjami kiedy jaja są już częściowo ubite, aby mógł całkowicie rozpuścić się podczas ubijania jaj.

Jeśli mikser jest słaby lepiej jest oddzielić białka od żółtek i ubić je osobno. Do żółtek dodaje się 1/3 część cukru, do białek pozostały cukier i szczyptę soli, która utrwala pianę i podkreśla słodycz w cieście. Dobrze ubite żółtka są kremowo-białe, zwiększają swoją objętość 3 razy. Piana z białek powinna być gładka, błyszcząca i sztywna. Dobrze ubita piana z białek działa w cieście jak proszek do pieczenia. Zbyt długo ubijana piana z białek staje się sucha, traci elastyczność, nie rozciąga się tylko przykleja spienionymi płatami. Może być nawet ziarnista, pachnieć smażonymi jajkami. „Przebita” piana z białek nie jest stabilna i nie nadaje się do biszkoptu.

Jak łączyć składniki ciasta na biszkopt?
Na ubite żółtka nakłada się pianę z białek i delikatnie miesza łyżką tak, aby masa nie straciła objętości. Masa nie ma jednorodnego koloru. Następnie przez sitko wysypuje się na nią wcześniej przesianą mąkę lub mieszankę mąki ze skrobią. Masę miesza się za pomocą łyżki cedzakowej (szumówki) lub silikonowej szpatułki albo drewnianej łyżki, delikatnie przekładając ją od dołu do góry i od krawędzi do środka, aby zachować pęcherzyki powietrza w cieście (nigdy zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara!). Miesza się krótko, ale szybko: mąka musi całkowicie połączyć się z ubitymi jajami, aby w surowym cieście nie było grudek.

Nie powinno się mieszać ubitych jaj i mąki mikserem, intensywnie ani długo – inaczej zniknie powietrze z ubitej masy, ciasto będzie płaskie i ciężkie. Powietrze w ubitych jajach szybko znika. Im krócej będą czekały ubite jaja i wymieszane ciasto, tym bardziej napowietrzony będzie biszkopt. Jeśli na jakiś czas odstawi się ubite jaja lub surowe ciasto na biszkopt, ciasto straci przewiewność.
Dlatego zanim zacznie się ubijać jaja do biszkoptu trzeba upewnić się, że piekarnik jest rozgrzany, forma do ciasta natłuszczona i pokryta cienką warstwą mąki, a wszystkie składniki ciasta zważone i przygotowane.

Jak nakładać ciasto na biszkopt do formy?
Należy użyć rodzaju formy podanej w przepisie o odpowiednich rozmiarach. Czasem wymagane jest użycie specjalnego komina, aby biszkopt upiekł się równomiernie. Tylko cienkie ciasto na roladę biszkoptową piecze się na płycie do pieczenia. Wewnętrzne ścianki i dno formy smaruję miękkim masłem, następnie posypuję bułką tartą lub mąką i strzepuję jej nadmiar. Ciasto unosząc się w piekarniku, przywiera do ścianek formy, nie opada. Gdyby ścianki były wysmarowane tylko masłem, biszkopt nie urósłby wysoko.
Natłuszczoną formę można też wyłożyć papierem do pieczenia i schłodzić ją w lodówce przez 15-20 minut, następnie wlać do niej ciasto i szybko wstawić do nagrzanego piekarnika do odpowiedniej temperatury.

Temperatura pieczenia biszkoptu nie może być zbyt wysoka.
Jeśli piekarnik jest za bardzo rozgrzany, to nawet idealnie przygotowane ciasto na biszkopt opadnie po upieczeniu. Wierzch może być rumiany i apetyczny, ale ciasto w środku będzie ciężkie i wilgotne. W wysokiej temperaturze pieczony jest tylko cienki biszkopt na roladę. Ciasto na biszkopt warto wstawić do lekko rozgrzanego piekarnika, temperaturę można nieznacznie podnieść po około 25-30 minutach pieczenia biszkoptu. W przepisach podane są różne temperatury pieczenia.

Ciasto na biszkopt klasyczny wstawiam do piekarnika lekko rozgrzanego do temperatury 150°C-160°C, a po 20-25 minutach nieznacznie podnoszę temperaturę. Ciasto piecze się na środkowej szynie. Jeśli w cieście na biszkopt jest kakao lub czekolada, to wybieram stałą temperaturę 170°C. Niektórzy wstawiają ciasto na biszkopt do piekarnika rozgrzanego do temperatury 180°C, a po podniesieniu się ciasta i utworzeniu się skórki obniżają temperaturę do 160°C-150°C.
W żadnym wypadku nie należy wkładać ciasta na biszkopt do zimnego piekarnika. Oprócz tego, że ciasto opada, to białka i żółtka mogą się oddzielić.

Klasycznego biszkoptu nie piecze się z termoobiegiem, ponieważ go silnie wysusza!

Czas pieczenia biszkoptu różni się w zależności od jego grubości.
Cienki biszkopt na roladę piecze się nawet kilka minut, powinien tylko zezłocić się. Wtedy biszkopt nie zdąży wyschnąć i nie będzie się łamał się podczas zwijania. Grubszy biszkopt piecze się 30-60 minut. Ciasto rośnie w piekarniku przez pierwsze 20-30 minut, dlatego w tym czasie nie wolno uchylać drzwi piekarnika! Inaczej ciasto opadnie i przestanie już rosnąć.

Biszkopt jest upieczony, kiedy wykałaczka wbita w środek ciasta jest sucha i czysta, a ciasto zaczyna odchodzić od ścian formy.

Jak studzić biszkopt?
Nie powinno się zostawiać upieczonego biszkoptu w piekarniku do całkowitego ostudzenia, nawet przy uchylonych drzwiczkach, ponieważ straci dużo wilgoci, stanie się suchy i twardy. Nie powinno się także wyjmować go natychmiast po upieczeniu. Upieczony biszkopt zostawia się w piekarniku z uchylonymi drzwiczkami nie dłużej niż 10-15 minut, a następnie wyjmuje i chłodzi w temperaturze pokojowej w formie postawionej na ruszcie. Trzeba uważać na przeciąg. Kiedy ostygnie ciasto oddziela się od ścian formy ostrym nożem, formę z ciastem odwraca do góry nogami i wysuwa się je delikatnie uważając, aby nie połamało się.

Biszkopt potrzebuje przynajmniej 4 godzin aby ostygnąć i wyschnąć. Ale przed nasączeniem biszkoptu trzeba odczekać nawet 8 godzin, a na cieńsze blaty można ciąć go dopiero następnego dnia. Blaty biszkoptu nie mogą być bardzo cienkie, idealna jest grubość około 2-2,5 cm. 

Dobra rada: po całkowitym schłodzeniu ciasto owijam folią spożywczą i wkładam do lodówki na 6-8 godzin. Dzięki temu wilgoć równomiernie rozprowadza się po całej powierzchni biszkoptu.

Pomimo przetrzymania w lodówce w folii tradycyjny biszkopt bez tłuszczu jest dość suchy. Dlatego ostudzone ciasto nasącza się przygotowanym syropem. Ciepłe ciasto szybko wchłania wilgoć.

Dobra rada: gotowy klasyczny biszkopt bez dodatków owinięty folią spożywczą można przechowywać przez około tydzień w lodówce i miesiąc w zamrażarce.

Błędy podczas pieczenia biszkoptu

Dlaczego biszkopt nie rośnie w piekarniku?
1. Surowe ciasto biszkoptowe nie powinno czekać przed pieczeniem. W przeciwnym razie powietrze częściowo wydostanie się z ciasta. Dlatego formę z ciastem wkłada się do rozgrzanego piekarnika natychmiast po przygotowaniu ciasta.
2. Biszkopt nie rośnie jeśli w cieście jest za dużo mąki albo cukru.
3. Jeśli umieści się formę z ciastem w zimnym piekarniku, biszkopt będzie niski i ciężki.
4. Jeśli forma została natłuszczona, ale nie posypana mąką czy bułką tartą, ani wyłożona papierem do pieczenia – rosnące ciasto nie ma do czego przyczepić się.
5. Jeśli do ciasta na biszkopt dodaje się śmietanę, kefir i inne produkty mleczne, do ciasta trzeba koniecznie dodać sodę lub proszek do pieczenia. Same jajka nie udźwigną takiego ciężaru.

Dlaczego biszkopt opadł w piekarniku?
1. Jeśli temperatura w piekarniku jest zbyt wysoka to biszkopt szybko rośnie. Wierzch ciasta zaczyna rumienić się, ale środek jest nieupieczony i biszkopt zapada się. Wysokie biszkopty piecze się w temperaturze 160°C.
2. Biszkopt opada w piekarniku jeśli za dużo mąki przypada na 1 jajo w cieście.
3. Biszkopt opada kiedy za wcześnie uchyli się drzwiczki piekarnika lub jeśli są one nieszczelne.

Dlaczego biszkopt nie upiekł się w środku?
1. Główną przyczyną surowego ciasta w środku biszkoptu są źle ubite jajka, czyli niewłaściwa konsystencja ciasta.
2. Także zbyt wysoka temperatura pieczenia powoduje, że biszkopt jest w środku surowy.
3. Biszkopt nie upiecze się w środku jeśli temperatura w piekarniku jest za niska – wtedy wierzch ciasta jest zapadnięty i blady.
4. Środek biszkoptu jest surowy w ciężkich ciastach z tłuszczem, zwłaszcza jeśli w formie jest gruba warstwa surowego ciasta. Dlatego lepiej jest piec cieńsze blaty biszkoptu tłuszczowego.   

Dlaczego biszkopt jest ciężki i przypomina gumę?
Ciasto będzie zbyt gęste, ciężkie i gumowate jeśli jaja nie zostaną dokładnie ubite lub zostaną zmienione proporcje składników ciasta. Trzeba ściśle przestrzegać przepisu!

Dlaczego biszkopt pachnie jajami?
Niektóre szczególnie wrażliwe osoby czują w nim silny zapach jaj. Jaja kur wiejskich mają intensywny zapach. Także dodanie sody do biszkoptu powodu wyczuwalny zapach jaj w cieście.
Aby to zmienić wystarczy zrezygnować z sody lub zamienić ją na proszek do pieczenia, dodać startą skórkę cytryny albo ekstrakt waniliowy. Upieczony i ostudzony biszkopt nasącza się rumem, sokiem…

Dlaczego biszkopt opada po upieczeniu?
1. Ciasto nie upiekło się całkowicie.
2. Biszkopt opada pod wpływem różnicy temperatur jeśli zostanie wyjęty z piekarnika zaraz po upieczeniu.

Dlaczego pośrodku biszkoptu jest miękkie wzniesienie?
Dzieje się tak, gdy temperatura w piekarniku jest zbyt wysoka. Najlepiej byłoby zmierzyć temperaturę jaka rzeczywiście w nim panuje stosując specjalny termometr do piekarników.

Dlaczego biszkopt jest suchy lub twardy?
Biszkopt zostawiony w piekarniku do całkowitego ostudzenia, nawet przy uchylonych drzwiczkach, traci dużo wilgoci, staje się suchy i twardy.

Dlaczego wierzch biszkoptu jest pomarszczony?
Upieczony biszkopt został zbyt gwałtownie ostudzony.

Dlaczego biszkopt jest rozwarstwiony, wierzch ma jasną i popękaną skorupę jak beza?
Jeśli surowe ciasto czekało na włożenie do nagrzanego piekarnika na jego wierzchu pozostało lekkie białko, poniżej ciężkie ciasto.
Podobnie jest jeśli ciasto na biszkopt zostanie włożone do zimnego piekarnika – na wierzchu utworzy się skorupa przypominająca bezę, a na dole jest ciężkie ciasto.

Dlaczego ciasto trudno jest wydobyć z formy?
Zdarza się to jeśli do ciasta dodano dużo cukru lub kiedy forma została nasmarowana tłuszczem i nie posypana mąką czy bułką tartą. Czasem jest to znak, że już czas wymienić starą formę na nową.

Dlaczego podczas krojenia biszkopt kruszy się?
Ten problem występuje z powodu tępego noża lub nadmiernej ilości skrobi w cieście (wystarczy łyżeczka skrobi ziemniaczanej na 200 ml pszennej mąki tortowej).

Czy można dopiec ostudzony biszkopt?
Niedopieczone ciasto można włożyć tylko do mikrofalówki. Biszkopt włożony ponownie do piekarnika mocno wyschnie i stwardnieje.

Przepisy na dietetyczne biszkopty zebrane są w kategorii „DESERY, WYPIEKI”.

Artykuły powiązane:
Czym nasączyć ciasto? Wilgotne ciasto biszkoptowe bez proszku, bez tłuszczu…
Dietetyczny biszkopt bez proszku do pieczenia i bez drożdży.