Kompost z liści

Kompostowanie liści w ogrodzie ekologicznym

Rady jak zrobić kompost z liści. Jakie zastosowanie ma kompost z liści i ziemia liściowa w ogrodzie ekologicznym? Czy wszystkie liście nadają się na kompost?
Jesienią liście zostawia się w ogrodzie jako zimową ochronę niskich bylin lub zgrabione w kopcach (stanowią zimowe schronienie dla jeży, innych drobnych zwierząt i owadów, przyciągną dżdżownice). Liście grabi się w suchy i słoneczny dzień, nigdy nie zbiera się mokrych. Składowane do kompostowania liście trzeba okryć przed deszczem i śniegiem, albo przechować w szopce, garażu. Dopiero ciepłą wiosną rozpoczyna się kompostowanie liści. Do kompostowania najlepsze są liście drzew owocowych i krzewów owocowych i ozdobnych.

Tylko liście niektórych drzew i krzewów ozdobnych: jarzębiny, lipy, klonu, jesionu, grabu, derenia, orzecha laskowego, tawuł, jaśminowców szybko rozkładają się. Natomiast liście wielu drzew parkowych np. liście buku, topoli, jaworu, dębu, platanu lub kasztanowca zawierają duże ilości naturalnych garbników, substancji trudnych do strawienia przez dżdżownice i opóźniających rozkład wszystkich składników kompostu. Kompost z liści i ziemia liściowa mają odczyn lekko kwaśny, są ubogie w składniki odżywcze. 

Jak zrobić kompost z liści drzew owocowych?

Liście w dużej ilości powinny być kompostowane zawsze osobno a nie na pryzmie z kompostem uniwersalnym. Do kompostownika wrzuca się wyłącznie przesuszone i rozdrobnione liście. Całe liście, zwłaszcza duże, zbijają się w bryły i gniją opóźniając procesy rozkładu i pozostawiając niemiły zapach. Nie dodaje się mokrych liści do kompostu! Aby uzyskać wartościowy kompost z liści trzeba je najpierw rozdrobnić, wymieszać z rozdrobnionymi gałązkami, resztkami roślinnymi z ogrodu, pociętymi głąbami kapusty. Przed rozdrobnieniem liści np. kosiarką do trawy trzeba sprawdzić czy nie śpi w nich jeż lub ropucha!

1. Warstwy przesuszonych i rozdrobnionych liści o grubości 10-20 cm przesypuje się ziemią ogrodową lub kompostem.
2. Jeśli nie zależy nam na bardzo kwaśnym kompoście, do liści dodaje się skoszoną przesuszoną trawę i liście chwastów. Dobrze sprawdziły się następujące proporcje: 3 części rozdrobnionych liści, 1 część trawy z resztkami chwastów oraz 1 część ziemi ogrodowej lub świeżego kompostu.
3. Dodając pokrzywę, żywokost (lepiej gnojówkę z nich), guano, odchody królików wzbogaca się tworzący się kompost z liści drzew i krzewów.
4. Ułożoną pryzmę z liści przysypuje się warstwą ziemi o grubości 5 cm i zlewa wodą.
5. Tworzący się kompost z liści trzeba częściej wzruszać niż kompost z zielonych odpadków z ogrodu, ponieważ liście łatwo zbijają się w mokrą masę i zaczynają gnić. Kompostowane liście przerzuca się co 6 tygodni. 

Jak wykorzystać kompost z liści drzew i krzewów w ogrodzie ekologicznym?

Kompost z liści jest lekko kwaśny i ubogi w składniki odżywcze. Zakwasza się nim glebę pod truskawki, krzewy borówki amerykańskiej, porzeczki, maliny i agrest, żurawinę, rododendrony, wrzośce, konwalie, janowiec, turzyce… Na grządkach przekopuje się go na głębokość 7-10 cm: w glebach piaszczystych zatrzymuje wilgoć, rozluźnia gleby ciężkie, zbite i woda łatwiej w nie wsiąka. Ziemia liściowa wykorzystywana jest w uprawie pieczarek.

Czy wszystkie liście nadają się na kompost? Czy można zrobić kompost z liści drzew ozdobnych? 

Nie należy kompostować liści chorych, porażonych np. mączniakiem, rdzą czy czarną plamistością. Zarodniki chorób grzybiczych nie zostaną całkowicie zniszczone podczas kompostowania liści, lecz rozprowadzane w ogrodzie ekologicznym podczas wykładania czy przekopywania kompostu. Liści drzew rosnących przy ruchliwej ulicy również nie składa się na kompost.
Liście drzew parkowych brzozy, akacji, buku, dębu, kasztanowca, topoli, platanu, olchy czy orzecha włoskiego, nawet po rozdrobnieniu, rozkładają się przez przynajmniej 2-3 lata. Aby rozłożyły się szybciej, powinny być zmieszane z resztkami warzyw i owoców, podsuszoną trawą, kompostem albo ziemią ogrodową, polane gnojówką z pokrzyw i żywokostu.

Ponieważ liście kasztanowca, liście orzecha włoskiego, liście akacji, liście olszy zawierają toksyczne substancje, a liście dębu dużo garbników, opóźniających procesy rozkładu kompostu, powinny być kompostowane osobno a nie dodawane do zwykłej pryzmy.
Kompost z liści dębu zawiera dużo garbników, dlatego jest b. kwaśny (może mieć pH ok. 4,5). Dodaje się do niego bentonit albo wapno aby nie zakwaszał zbyt gleby. Zamiast przygotowywania z nich kompostu, liście dębu można jesienią wysypać pod roślinami kwasolubnymi, przysypać cienką warstwą kompostu lub ziemi ogrodowej, aby tam powoli rozkładały się.

Kompost z liści buka zawiera dużo wapnia, dobrze nadaje się jako podłoże do wysiewów, ale nie do uprawy warzyw czy roślin ozdobnych.
Aby związać (unieszkodliwić) garbniki zawarte w kompoście z liści, które hamują wzrost roślin gotowy kompost z liści miesza się z mączką skalną (nawet 10 garści na worek kompostu). Aby podnieść pH kompostu z liści drzew i krzewów czy ziemi liściowej miesza się je z dolomitem lub z popiołem z drzew owocowych.

Niektórzy doświadczeni ogrodnicy uważają, że liście orzecha, dębu, akacji, kasztanowca lepiej wyrzucić, ponieważ nie uzyska się z nich wartościowego kompostu. Jest w tym sporo prawdy – liście orzecha i akacji w dużych ilościach są nawet trujące dla gleby i roślin w ogrodzie. Liście dębu zawierają tak duże ilości garbników, że silnie opóźniają rozkład resztek roślinnych w kompoście, a także rozwój roślin posadzonych w gotowym kompoście. Poza tym na liściach orzecha włoskiego często bytują grzyby Marssonina Magnus atakujące również drzewa owocowe, krzewy jagodowe i róże. W liściach kasztanowca ukrywają się larwy szrotówka, szkodnika, który przechodzi również na inne drzewa ozdobne w ogrodzie i okolicy.

Rady jak przygotować swój kompost i wykorzystać go w ogrodzie ekologicznym znajdują się w cyklu artykułów Jak zrobić i wykorzystać kompost w ogrodzie ekologicznym?

Artykuły dotyczące planowania ogrodu warzywnego, ogrodu ozdobnego i sadu, dobrego sąsiedztwa roślin, korzystnego przedplonu i poplonu, zwalczania szkodników, przepisy na preparaty roślinne można znaleźć w zakładce Ogród.  

(jak zrobić i wykorzystać kompost)