Zasady uprawy ziół 

W jakiej ziemi rosną zioła? Czy zioła trzeba podlewać? Czy zioła powinno się nawozić? Zioła w ogrodzie, na balkonie: kolendra siewna, koper ogrodowy, kozłek lekarski, lawenda wąskolistna, lubczyk ogrodowy, macierzanka piaskowa, macierzanka zwyczajna, majeranek ogrodowy, melisa lekarska, mięta zielona, ogórecznik lekarski, oregano, trawa cytrynowa…

W jakiej glebie rosną zioła?
Wszystkie zioła najlepiej rosną w luźnej i przepuszczalnej ziemi, szybko giną w ziemi zbitej, ciężkiej, podmokłej i kwaśnej. Lawenda, pietruszka, cząber górski, macierzanka zwyczajna, hyzop, ogórecznik, oregano, szałwia potrzebują gleby zawierającej wapń.
Niektóre zioła preferują słabą ziemię np. lawenda, rozmaryn, macierzanka piaskowa i tymianek właściwy, hyzop, kocimiętka, szałwia, majeranek, cząber. Natomiast inne wysadza się do ziemi żyznej: pietruszka, lubczyk, bazylia…

Czy zioła trzeba podlewać?
Niektórych ziół nie powinno się regularnie podlewać, ponieważ głęboko korzenią się i preferują glebę suchą. Należą do nich lawenda, macierzanka zwyczajna, hyzop, oregano, cząber. Stałej wilgoci w glebie potrzebują bazylia, kminek, macierzanka piaskowa, ogórecznik, szałwia, natomiast szczypiorek i mięta najlepiej rosną w pobliżu wody.

Czy zioła powinno się nawozić?
Zioła ze sklepu posadzone do małej doniczki powinny być nawożone, ponieważ zapasy zawarte w glebie torfowej szybko się wyczerpują. Natomiast przesadzone do własnych doniczek do ziemi ogrodowej nie potrzebują nawożenia w pierwszym sezonie. Świeżo wysianych ziół i młodych roślinek nie nawozi się!

Rady jak uprawiać zioła w domu i w ogrodzie

Kolendra siewna
Coriandrum sativum
Zioło jednoroczne, miododajne, osiągające wysokość 30-60 cm.
Nasiona kolendry zachowują zdolność kiełkowania przez 2-3 lata.
Kiedy siać kolendrę? Jak siać kolendrę?
Nasiona kolendry wysiewa się na stałe miejsce w ogrodzie od kwietnia do czerwca, rzadko na głębokość 1 cm w rzędach co 30 cm. W temperaturze 10°C-20°C wschody pojawiają się po 2-3 tygodniach.
W kwietniu-maju trzeba przerwać wschodzące roślinki co 10 cm.
Jak uprawiać kolendrę?
Kolendra najlepiej rośnie w glebie przepuszczalnej, próchniczej, także piaszczystej, lekko wilgotnej, najlepiej w miejscu nasłonecznionym, także w półcieniu. Kolendrę można uprawiać w doniczce albo w ogrodzie. Kolendra nie znosi przesadzania!
Cała roślina ma mało przyjemny zapach pluskiew. W czasie deszczowego lata nasiona szybko pleśnieją.

Koper ogrodowy, koperek, kajzer, kopr
Anethum graveolens
Zioło jednoroczne, wyrasta do wysokości ok. 1 m.
Kiedy siać koper? Jak siać koper?
W ogrodzie koper wysiewa się od maja do lipca, nasiona kiełkują w temperaturze min. 15°C po 10-30 dniach (zależy od odmiany), wysiewa się je rzutowo (np. wśród ogórków), nie w rzędach. Nasion nie przykrywa się ziemią, tylko lekko wciska dłonią.
Jak uprawiać koper?
Rośliny powinny rosnąć w rozstawie 10 cm x 20 cm, gęsto wysiane chorują. Koper nie znosi zimnej i mokrej gleby. Najlepiej rośnie w glebie przepuszczalnej na stanowisku słonecznym i w półcieniu. Liście zawierają najwięcej aromatu przed rozkwitnięciem rośliny. Koper wysiewa się wielokrotnie w ciągu sezonu, zbiera się go już od 6. tygodnia od wysiewu do przymrozków. Koper źle rośnie w doniczce. Nasiona kopru ogrodowego zachowują zdolność kiełkowania przez 2 lata.

Koper włoski patrz fenkuł włoski

Kozłek lekarski, waleriana
Valeriana officinalis
Zioło dwuletnie lub bylina o wysokości 1 m-2 m.
Kiedy siać walerianę? Jak siać walerianę?
Nasiona kozłka lekarskiego wysiewa się tylko na miejsce stałe w ogrodzie, ponieważ nie toleruje przesadzania.
Nasion nie przykrywa się, kiełkują w temperaturze 15°C-25°C. Roślina kwitnie od czerwca do sierpnia, ziemia powinna być stale wilgotna.

Lawenda wąskolistna, lawenda lekarska, bławatka
Lavandula angustifolia
Zioło wieloletnie, uprawiane jako roślina ozdobna i lecznicza, osiąga wysokość 50 – 80 cm.
Kiedy siać lawendę? 
Nasiona lawendy wysiewa się najlepiej jesienią bezpośrednio na glebę, ponieważ do wykiełkowania potrzebują światła i długiego okresu zimna.
Jak sadzić lawendę? Jak uprawiać lawendę?
Młode roślinki wysadza się do doniczek lub od maja na miejsce stałe w rozstawie 30 x 30 cm. Rośnie tylko w miejscach słonecznych, suchych i nie osłoniętych, w glebie próchniczej z dodatkiem piasku, wapiennej, dolomitowej. Jej korzeń osiąga długość 1,5-2 m, dlatego nie wymaga podlewania. Co 1-2 lata warto wmieszać do gleby wokół rośliny trochę nawozu z wapniem i magnezem.
Młode liście i pędy zbiera się wyłącznie przed kwitnieniem, kwiaty dopiero kiedy przekwitną, ale jeszcze nie wyschną.

Lebiodka pospolita, oregano, dziki majeranek
Origanum vulgare
Zioło wieloletnie o wysokości 50-70 cm. Drobne kwiaty oregano przyciągają masowo różne owady.
Kiedy siać oregano? Jak siać oregano?
Do doniczek można je siać od marca do maja. Nasion nie przykrywa się ziemią, gleba powinna być stale wilgotna.
Nasiona oregano wykiełkują w temperaturze powyżej 15°C w ciągu 2-3 tygodni. Młode siewki pikuje się.
Jak sadzić oregano? Jak uprawiać oregano?
Sadzonki lebiodki wysadza się w rozstawie 40 x 40 cm. Oregano lubi glebę przepuszczalną, z domieszką próchnicy i żwirku, stanowisko słoneczne i ciepłe, suche. Nie urośnie na glebie ciężkiej i podmokłej. Liście zbiera się dopiero w następnym roku od maja do października, gałązki przycina przed otwarciem pąków kwiatowych.
Nasiona lebiodki pospolitej zachowują zdolność kiełkowania przez 3 lata.

Lubczyk ogrodowy, lubiśnik lekarski, łakotne ziele
Levisticum officinale
Kiedy siać lubczyk? Jak siać lubczyk?  
Nasion lubczyka nie wysiewa się w domu do doniczek, ponieważ muszą przemarznąć aby wykiełkowały. Sieje się je jesienią w ogrodzie albo w zimnej szklarni do doniczek, na głębokość 3 cm.
Jak sadzić lubczyk?
Młode rośliny wysadza się na miejsce osłonięte od wiatrów co 60 cm do gleby żyznej próchniczej. Lubczyk źle znosi glebę zimną i mokrą. Zebrane nasiona lubczyku zachowują zdolność kiełkowania przez 2-3 lata.

Macierzanka piaskowa, cząberek, tymianek wąskolistny
Thymus serphyllum
Zioło wieloletnie o wysokości 8-10 cm. Niska krzewinka tworzy zwarte darnie, dekoracyjny kwiatowy dywan przyciągający pszczoły. Płożące łodygi mają zdolność zakorzeniania się.
Kiedy siać macierzankę piaskową? 
Nasiona macierzanki piaskowej wysiewa się w ogrodzie od połowy marca do końca maja na głębokość 0,5 cm. Gleba powinna być starannie odchwaszczona i stale wilgotna. Przy temperaturze 18°C-22°C nasiona kiełkują po 10-14 dniach.
Jak uprawiać macierzankę piaskową?
Kępki sadzi się w odstępie 20-30 cm. Rośnie powoli, zakwita dopiero w drugim roku. Macierzanka piaskowa najlepiej rośnie w pełnym słońcu w glebie kamienistej i piaskowej, raczej suchej i ubogiej. Co jakiś czas krzewinki zasila się kompostem. Duże kępy można dzielić co 3 lata.
Zimą potrzebna ochrona z gałązek i liści lub agrowłókniną przed mrozem.
Aromatyczne listki zbiera się od lipca do października.
Sadzi się także w ogródkach skalnych jako roślinę ozdobną, zadarniającą, a na brzegach grządek warzywnych jako ochronę przed mszycami i gąsienicami bielinka kapustnika. Kwitnie od czerwca do końca sierpnia, przekwitłe kwiatostany uszczykuje się.

Macierzanka zwyczajna, macierzanka jajowata
Thymus pulegioides
Zioło wieloletnie, zimozielony półkrzew o wysokości 10–20 cm tworzący darnie pachnące cytrynowo.
Jak uprawiać macierzankę zwyczajną?
Macierzanka zwyczajna najlepiej rośnie w glebie ubogiej i wapiennej, nie toleruje zacienienia, zimnej i wilgotnej gleby – warstwa żwirku wokół roślin pomaga chronić liście przed wilgocią z dołu. Sadzi się ją w miejscach ciepłych i suchych, także na brzegach ścieżek – toleruje lekkie deptanie. Najbardziej aromatyczne są rośliny rosnące w miejscach dobrze nasłonecznionych. Jej korzenie sięgają nawet 1 m w głąb ziemi. Kwitnie w lipcu i sierpniu – w przeciwieństwie do macierzanki piaskowej kwitną wszystkie pędy. Zimą w słonecznych miejscach liście nabierają czerwonego zabarwienia.

Majeranek ogrodowy, lebiodka majeranek, majoran, mariolka
Origanum majorana
Zioło jednoroczne dorastające do 30-50 cm wysokości.
Jak siać majeranek? 
Nasiona majeranku wysiewa się na wilgotną glebę i lekko wciska dłonią – potrzebują światła do wykiełkowania. Do doniczek wysiewa się je od marca do maja, do gruntu od maja do czerwca w rzędach co 20 cm. W temperaturze 15°C-20°C wykiełkują w ciągu 2-4 tygodni (w zależności od odmiany). Siewki przerywa się zostawiając najsilniejsze rośliny co 10 cm. Nasiona majeranku zachowują zdolność kiełkowania przez 2 lata.
Jak uprawiać majeranek?
Majeranek najlepiej rośnie w miejscu ciepłym i słonecznym w glebie przepuszczalnej, próchniczej z dodatkiem piasku, toleruje też glebę gliniastą. Gałązki przycina się kilka razy w ciągu sezonu, najbardziej aromatyczne są w trakcie kwitnienia. Ginie po przymrozkach, dlatego warto przenieść go pod koniec lata do domu.

Melisa lekarska, pszczelnik
Melissa officinalis
Wieloletnie zioło rozrasta się łatwo i przybiera krzaczastą formę, osiąga wysokość ok. 60-100 cm. Melisa jest łatwa w uprawie, ma cytrynowy zapach, jest rośliną bardzo miododajną.
Kiedy siać melisę? Jak siać melisę?
Nasiona melisy wysiewa się do doniczek na parapecie w marcu-kwietniu, w zimnej szklarni lub na balkonie od połowy maja. Nie zaleca się wysiewu melisy na grządkę, ponieważ siewki łatwo wysychają. Nasion nie przykrywa się glebą tylko lekko wciska dłonią w ziemię. Gleba powinna być stale wilgotna. Nasionka kiełkują w temperaturze min. 18°C, wschody pojawiaja się po 20-30 dniach. Rozsady wysadza sie do gruntu po majowych przymrozkach w rozstawie 30 x 40 cm na miejsce półcieniste w glebę przepuszczalną. Melisa sama rozsiewa się w ogrodzie, wyrasta najchętniej w wilgotnych miejscach przy murkach, ścianach, krawężnikach, na składowanym kompoście. Przed zimą roślinę trzeba ściąć krótko.
W ogrodzie młode gałązki zbiera się do października (nasmaczniejsze sa z pąkami kwiatowymi), w domu przez cały rok.

Mięta zielona, mięta kłosowa
Mentha spicata
Zioło wieloletnie o wysokości ok. 40 cm – 1 m.
Do skrzynek miętę wysiewa się od początku marca do kwietnia. Siew bezpośrednio do gruntu możliwy jest kiedy gleba rozgrzeje do temperatury min. 16°C. Nasiona mięty zielonej wschodzą długo i nierównomiernie, przez około 2-4 tygodnie. Nie przykrywa się ich glebą, ponieważ potrzebują światła do wykiełkowania.
Jak sadzić miętę?
Młode rośliny sadzi się w odstępach 50 cm x 50 cm do gleby przepuszczalnej, bogatej w składniki odżywcze, wilgotnej ale nie kwaśnej, na stanowisku półcienistym.
Mięta kwitnie w okresie lipiec-wrzesień, a zbiór liści trwa do początków jesieni. Mają zapach kminku. Nasiona mięty zielonej zachowują zdolność kiełkowania przez 2 lata.
Mięta rośnie w doniczce tylko 2-3 lata. Powszechne są choroby grzybowe (rdza!), korzenie atakują nicienie.

Mięta pieprzowa, mięta lekarska
Mentha piperita
Mięta pieprzowa jest mieszańcem mięty zielonej i nadwodnej, osiąga wysokość ok. 90 cm. Jako mieszaniec jest praktycznie bezpłodna, dlatego w uprawie stosuje się wyłącznie rozmnażanie wegetatywne z podziału roślin lub podziału grubych podziemnych rozłogów.

Ogórecznik lekarski
Borago officinalis
Zioło jednoroczne, dekoracyjne, osiąga wysokość 40-60 cm.
Kiedy siać ogórecznik? Jak siać ogórecznik?
W ogrodzie ogórecznik można siać od wiosny do lipca, w temperaturze 15°C-20°C wschodzi w ciągu 1-2 tygodni.
Ogórecznik wysiewa się na głębokość 2 cm bezpośrednio na miejsce stałe. Nie lubi przesadzania, dlatego wschody trzeba przerywać i zostawić najsilniejsze rośliny w rozstawie 25 x 30 cm lub siać nasiona bardzo rzadko.
Ogórecznik najlepiej rośnie w miejscach ciepłych, słonecznych, lekko wilgotnych, lubi glebę zawierającą wapń i glinę. Szybko rośnie, kwitnie w okresie czerwiec – sierpień. Wysiewa się w ogrodzie. Aby nie rozmnażał się w sposób niekontrolowany trzeba usuwać przekwitłe kwiaty. Zbiór liści i kwiatów trwa do początku jesieni. Dekoracyjne niebieskie lub białe kwiaty przyciągaja pszczoły.
Nasiona ogórecznika zachowują zdolność kiełkowania przez 3 lata.

Palczatka cytrynowa, trawa cytrynowa
Cymbopogon citratus
Trawa cytrynowa, roślina jednoroczna, ale może być uprawiana przez w doniczce na parapecie (w zależności od jej wielkości uprawia się w niej 3-6 roślin) nawet przez 8 lat.
Kiedy siać trawę cytrynową? Jak siać trawę cytrynową? 
Od połowy maja nasiona trawy cytrynowej wysiewa się do skrzynek na głębokość 5 mm-1 cm. W temperaturze 20°C-25°C nasiona kiełkują w ciągu 20-35 dni. Sadzonki z 4 liśćmi można wysadzać do donic w rozstawie 25 x 25 cm i stawiać w miejscach słonecznych i półcienistych.
Jak uprawiać trawę cytrynową?
Trawa cytrynowa rośnie na glebach piaszczystych, lekko kwaśnych i neutralnych, na stanowiskach ciepłych i mocno nasłonecznionych. Latem trzeba ją obficie podlewać. Młode liście zbiera się od czerwca.
Liście trawy cytrynowej atakują grzyby wywołujące rdzę.

Artykuły powiązane:

Zioła w ogrodzie i w doniczce cz. 1.
Zioła w ogrodzie i w doniczce cz. 3.

Dobre sąsiedztwo roślin na grządce i uprawa współrzędna. Zioła cz.1.
Dobre sąsiedztwo roślin na grządce i uprawa współrzędna. Zioła cz. 2.