Wykorzystanie czosnku w kuchni

Rady jak wybrać wartościowy czosnek; jak przechowywać czosnek; jak wykorzystać czosnek jako przyprawę; jak zniwelować zapach czosnku w potrawie; jak pozbyć się zapachu czosnku w oddechu, na dłoniach, w pomieszczeniu…
Czosnek zawiera wapń, magnez, potas, spor witamin C, K oraz z grupy B. Typowy smak czosnku i zapach czosnku czujemy dzięki olejkom eterycznym, które działają bakterio- i grzybobójczo. Ma pozytywny wpływ na krzepnięcie krwi, układ odpornościowy organizmu. Wzmacnia drogi oddechowe i struny głosowe. Czosnek zapobiega miażdżycy obniżając ciśnienie krwi i poziom cholesterolu, zmniejszając niebezpieczne dla zdrowia stężenie lipidów.

Jaki czosnek wybrać? Smak czosnku i zapach czosnku
Najbardziej popularny jest biały, aromatyczny i piekący czosnek. Najrzadziej spotykany jest różowy – słodki i pikantny. Najwartościowszą pod względem zdrowotnym jest odmiana fioletowa. Sprzedawany w supermarketach delikatny chiński czosnek jest właściwie odmianą szczypioru.
Przechowywanie czosnku
Zewnętrzne łuski zdrowego czosnku są gładkie i napięte, mają jasny, perłowy połysk. Odchodzące łuski wskazują na odwodnienie cebul, które stają się powoli miękkie. Szarzejące i żółknące łuski mają stare cebule, a brązowe plamy są oznaką psucia się.
Wyrastanie zielonego szczypiorku powoduje utratę aromatu. Czosnek, po wysuszeniu łusek, przechowuje się bardzo dobrze przez okres kilku miesięcy w suchym, ciemnym i chłodnym miejscu (temp. 0-2ºC) w otwartych pojemnikach z siatki. Już w temperaturze 4ºC szybko wypuszcza szczypior, w wilgotnym miejscu gnije. Najkrócej przechowują się kolorowe odmiany. Świeży czosnek można krótko przechować w lodówce, w szufladzie na warzywa. Można go przechowywać dłużej po wysuszeniu lub ukiszeniu. Zamrożony traci w potrawie swój aromat.

Jak wykorzystać czosnek w kuchni? Do jakiej potrawy pasuje czosnek?
Czosnek jest uniwersalną przyprawą. Surowy czosnek powinien być oszczędnie stosowany, aby nie stłumił zapachu i smaku potrawy. Niektóre dania wymagają dodania większej ilości czosnku np. potrawy z mięsa baraniego i jagnięcego lub ryb – inaczej będą mdłe. Czosnek pasuje do wielu potraw, zarówno na zimno jak i na ciepło. Stosowany jest głównie w sosach do sałaty, potrawach z mięsa, jajek, twarogu i warzyw, w potrawach rybnych, zupach i gulaszach, zapiekankach, z makaronem, kaszami i ryżem. Z dodatkiem czosnku smaży się marmoladę i wytwarza wino.

Czosnek ma działanie konserwujące, dlatego dodaje się go do kiszonek i przetworów (głównie z pomidorów, cukinii, papryki). Czosnek pasuje dobrze z pietruszką, trybulą i estragonem. Spożywane są nie tylko kremowo-białe ząbki cebuli (świeże i suszone), lecz również delikatniejsze zielone liście i fioletowe kwiaty. Czosnek rozwija swój aromat dopiero po przecięciu, pokrojeniu lub zmiażdżeniu. Świeży powinien być spożywaniu wkrótce po rozdrobnieniu, ponieważ olejki w nim zawarte szybko ulegają utlenieniu i tracą swoją moc.

Można go dusić w maśle i oleju nie zdejmując łuski. To samo dotyczy pieczenia lub gotowania w wodzie. Do pieczeni można dodać całe ząbki (nawet nie obraną ze skórki główkę), natomiast do dań surowych, duszonych i smażonych lepiej dodać go w postaci plasterków. Czosnek w postaci smażonych plasterków zawsze jest łagodniejszy w smaku niż surowy cały ząbek. Zmiażdżony w moździerzu czosnek pasuje do tłuczonych ziemniaków i ostrych zup. Czosnek pasuje zarówno do zimnych jak i ciepłych potraw.

Jak zniwelować zapach czosnku w potrawie?

1. Aby zmniejszyć zapach czosnku w potrawie nie tracąc smaku czosnku, przed krojeniem zmoczyć go zimną wodą.
2. Kto nie lubi ostrego smaku i intensywnego zapachu czosnku powinien gotować go z potrawą, jednak bez zielonego szczypioru, który nadaje gotowanej potrawie gorzki posmak.
3. Powinien być dodany do gorącej potrawy na 2 minuty przed końcem gotowania, duszenia czy smażenia. Za długo podgrzewany może stać się gorzki, a poza tym w wysokiej temperaturze traci swoje lecznicze właściwości.

Rady jak pozbyć się zapachu czosnku w oddechu, na dłoniach, w kuchni…
Po spożyciu czosnku związki siarki powodujące jego silny zapach dostają się do krwiobiegu, a z nim do skóry i do płuc. Zapach zjedzonego czosnku utrzymuje się w wydychanym powietrzu przez 24 godziny. Ani mycie zębów, ani płukanie ust nie usunie go.
Zapach czosnku z ust można skutecznie zniwelować żując kawałek imbiru, liście mięty pieprzowej, natkę pietruszki lub selera, ponieważ usuwają go olejki eteryczne zawarte w tych ziołach i przyprawach. Pomocne jest także zjedzenie świeżego jabłka,  miodu, zielonej sałaty, wypicie tłustego mleka, żucie ziarenka kawy lub gumy do żucia.
Pachnące czosnkiem dłonie wystarczy potrzeć o brzeg stalowego zlewu lub o kran ze stali nierdzewnej, a następnie wymyć je mydłem.
Nawet dobrze funkcjonujący okap kuchenny nie usunie zapachu czosnku w kuchni, dezodoranty i kadzidełka poradzą sobie z nim tylko na krótki czas. Zawsze pomocne jest zaparzenie mielonej kawy naturalnej i zostawienie jej w pomieszczeniu.

Przepisy na sosy czosnkowe i majonez czosnkowy są zebrane w artykule Domowy sos czosnkowy i majonez czosnkowy.  

Rady jak ukisić czosnek na zimę przy okazji kiszenia ogórków znajdują się w artykule Domowe przetwory warzywne. Kisimy ogórki i czosnek na zimę.