W ogrodzie styczeń  

Plan pracy w styczniu

Kalendarz prac w ogrodzie ekologicznym i w sadzie w styczniu: w ogrodzie warzywnym, w ogrodzie ziołowym, w ogrodzie ozdobnym, w sadzie ekologicznym, w jagodniku, w szklarni, na balkonie i na tarasie…
Przed nadejściem śnieżnej i mroźnej zimy powinno się usunąć wartościowe przedmioty z altan i szopek, sprawdzić zabezpieczenia przed włamaniem. Jeśli nie ma mrozu w styczniu można jeszcze nadrobić zaległości z grudnia i wykarczować zbędne krzewy, prześwietlić krzewy jagodowe (porzeczki, agrest, borówki), wyciąć przy ziemi maliny owocujące jesienią, prześwietlić stare i zaniedbane żywopłoty. Przez całą zimę powinno się usuwać ciężki śnieg z dachów altan, strzepywać śnieg z krzewów iglastych, aby ich nie zdeformował. Nie powinno się deptać trawy w czasie mrozu, nie wchodzi się także na zaśnieżony trawnik.
Jest jeszcze czas na naprawę narzędzi ogrodowych, naostrzenie noży, nożyc, sekatorów itp., usunięcie z nich rdzy, wymianę uszkodzonych uchwytów w narzędziach, wyczyszczenie donic i skrzynek do siewów.

Zimą ogród ekologiczny ozdabia jeszcze miechunka rozdęta, kwitną rośliny drzewiaste: oczary, jaśmin nagokwiatowy, suchodrzew Purpusa, kalina bodnantska. Nie wolno zapomnieć o systematycznym dokarmianiu ptaków wieszając na gałęziach drzew płaty niesolonej słoniny, wysypując tłuste nasiona słonecznika. Pod kupkami gałązek i liści zimują jeże i jaszczurki, a w dziurach w ziemi i w piwnicach altan ropuchy – nie wolno ich wybudzić z zimowego snu! Styczeń i luty to ostatni termin umocowania budek lęgowych dla drobnych ptaków. Ze starszych budek powinno się tylko usunąć resztki gniazd i nie powinno się ich odkażać!
W mroźne dni warto uzupełnić wiedzę o uprawie i pielęgnacji ogrodu ekologicznego, przemyśleć najważniejsze prace ogrodowe na przyszły sezon: projektowanie grządek warzywnych i rabat kwiatowych oraz planowanie siewu i nowych nasadzeń wiosną z uwzględnieniem płodozmianu i dobrego sąsiedztwa roślin.
Powinno się kilka razy w miesiącu sprawdzać stan przechowywanych bulw i cebul, warzyw, owoców i wyrzucać zgniłe. Optymalna temperatura przechowywania bulw dalii i begonii, kłączy i cebul roślin ozdobnych wynosi 4-8°C. Aby zapewnić im odpowiednią wilgotność trzeba zraszać wierzchnią warstwę materiału w którym są przechowywane (trociny, torf).
Jeśli na bulwach, cebulach kwiatów pojawiły się pleśń czy zgnilizna, uszkodzony obszar musi szybko być oczyszczony, zgniła część wycięta. Na koniec oczyszczone bulwy i cebule płucze się w różowym roztworze nadmanganianu potasu, suszy i dalej przechowuje osobno.
Prace w sadzie ekologicznym i w jagodniku w styczniu
Przed nadejściem mrozów pobiera się silnie rosnące jednoroczne pędy drzew ziarnkowych i krzewów owocowych do szczepienia i rozmnażania przez sadzonkowanie. Pobiera się fragmenty tylko zdrowych gałązek rosnących w pełnym słońcu. Pobrane zrezy trzeba opisać, przechować w temperaturze 4°C (np. w lodówce). Styczeń to bardzo dobry termin na pobieranie zrezów z jabłoni, dla drzew pestkowych jest już za późno.
Wciąż niszczy się szkodniki w sadzie. Szczotką drucianą zeskrobuje się odstające kawałki kory z pni i grubych konarów starych drzew owocowych, aby usunąć zimujące pod nimi szkodniki i ich jaja.
Jeśli warstwa śniegu jest cieńsza niż 10 cm, śnieg ze ścieżek rozrzuca się wokół pni drzew owocowych, pod krzewy owocowe (porzeczki, agrest, maliny, borówki), aby chronić ich korzenie przed wymarzaniem.
Nie można zapomnieć o obsypaniu truskawek. Wysokość śnieżnego koca powinna wynosić co najmniej 25-30 cm. Jeśli zima jest mroźna i bezśnieżna grządki z truskawkami trzeba okryć wiklinowymi matami lub gęsto pokryć choiną, suchymi gałązkami drzew, najlepiej niesmacznych dla gryzoni (topola, osika, brzoza, lipa).
Nie powinno się wiązać gałęzi porzeczek ani agrestu, ciężki śnieg ich nie połamie. Lepiej ich gałęzie przygiąć ku ziemi i obsypać śniegiem.
Poza tym w sadzie ekologicznym powinno się:
– wyciąć suche, chore i połamane gałęzie  drzew i krzewów owocowych, przy okazji usunąć resztki mumii na jabłoniach, śliwach (nie mogą dotrwać do wiosny!);
– sprawdzić szczyty młodych pędów drzew owocowych pod kątem występowania gąsienic niestrzępa głogowca i kuprówki rudnicy; końcówki pędów z ich gniazdem obciąć i usunąć z ogrodu;
– w ciepłą i suchą zimę podlewać rośliny zimozielone i drzewa owocowe.

Prace w ogrodzie ozdobnym w styczniu
Powinno się sprawdzić ochronę zimową róż, innych bylin i zimotrwałych ziół (lawenda, tymianek, cząber górski).
Trzeba obejrzeć także drzewa i krzewy iglaste pod kątem występowania mszyc. Niektóre gatunki mszyc przetrwają ciepłą zimę na iglakach i niszczą ich igły w temperaturach powyżej 5°C. Pod gałąź podsuwa się białą dużą kartkę papieru, następnie oklepuje gałąź. Jeśli spadnie kilka mszyc trzeba wykonać oprysk przy temperaturze min. 5°C.

Prace w szklarni w styczniu
Przez całą zimę powinno się usuwać ciężki śnieg z dachów szklarni. Można rozpocząć pędzenie karp rabarbaru w ogrzewanej części szklarni.

Pielęgnacja roślin doniczkowych w zimie
Zimą trzeba zadbać o nawilżenie powietrza w pomieszczeniu z roślinami, wycierać kurz z liści o dużej powierzchni.
W styczniu przypada termin cięcia fikusa Benjamina, szeflery, radermachery. Można je ustawić w jaśniejszym miejscu w pokoju, osłoniętym od przeciągów i z dala od kaloryferów.
Rośliny powinno się podlewać umiarkowanie, ale też nie można przesuszyć gleby. Kaktusy i sukulenty podlewa się systematycznie dopiero od początku marca.

Artykuły powiązane: 
Dokarmianie ptaków zimą.

Rady jak rozplanować pracę w ogrodzie ekologicznym i w sadzie zawarte są w cyklu kalendarz prac ogrodowych: Plan pracy na cały rok w ogrodzie i w sadzie.

Artykuły dotyczące planowania ogrodu warzywnego, ogrodu ozdobnego i sadu, dobrego sąsiedztwa roślin, korzystnego przedplonu i poplonu, ekologicznego zwalczania szkodników, przepisy na ekologiczne preparaty roślinne można znaleźć w zakładce Ogród.  

Rady jak przechowywać warzywa zawarte są w cyklu artykułów Przechowywanie żywności w domu. Warzywa.