Jak prać w domu? Jak wybrać temperaturę prania i piorący środek?

Kryteria wyboru temperatury i środka piorącego dla danego rodzaju materiału

I. Prawidłowa temperatura prania w pralce. Czy każdy materiał można wyprać w wysokiej temperaturze? Jaki proszek do prania wybrać? Co jest lepsze: proszek do prania, płyn do prania, żel do prania, kapsułki do prania…?

1. Temperatura prania 95°C – tylko w przypadku pościeli, piżamy i bielizny chorego oraz pieluch. Odpowiedni jest uniwersalny proszek do prania (dla białych rzeczy koniecznie z wybielaczem optycznym).
2. Temperatura prania 60°C – bawełniana piżama i bielizna (biała i o trwałych kolorach), także pościel dla alergików (za wyjątkiem pościeli z włókien naturalnych: wełny i jedwabiu). Skuteczne są hipoalergiczny proszek do prania i żel do prania dla alergików.
3. Temperatura prania 40°C–60°C – biała gruba bawełna (obrus, pościel, bielizna), białe wytrzymałe materiały. Skuteczny jest uniwersalny proszek do prania materiałów z rozjaśniaczem optycznym.
4. Temperatura prania 40°C–60°C (zawsze według zaleceń producenta) – kolorowe bawełniane ubrania o trwałych kolorach (koszule, bluzki, spodnie, T-shirty, odzież dla dzieci, ubrania robocze, materiał dżinsowy), kolorowa bawełniana pościel, bielizna i obrusy o trwałych kolorach, kolorowe wytrzymałe materiały. Odpowiednie są proszek, tabletki i żele do prania materiałów kolorowych.

Pranie ręczne i pranie w pralce w niskiej temperaturze 

Niska temperatura prania przeznaczona jest dla delikatnych tkanin lub materiałów pokrytych warstwą ochronną.

W niskiej temperaturze, mimo zapewnień producentów, nie zostaną usunięte bakterie, silne zabrudzenia i plamy.

1. Temperatura prania 30°C–40°C – ubrania delikatne z mieszanki włókien, też chemicznych (koszule, bluzki, swetry, sukienki, delikatne i lekkie materiały, ubranie sportowe, dzianiny, bielizna z włókna bambusowego). Skuteczne są uniwersalne detergenty oraz środki do prania delikatnych tkanin i chroniące kolory. Dla białych materiałów najlepszy jest środek z wybielaczem optycznym.
2. Temperatura prania 30°C–40°C – białe firanki, biała wierzchnia odzież (bluzki, koszule). Stosować wyłącznie proszek do prania firanek lub proszek do prania z wybielaczem optycznym.
3. Temperatura prania 30°C–40°C – delikatna bielizna (jedwabna, koronkowa). Prać najlepiej w siatce lub w białej poszewce dla małej poduszki. Najlepsza jest pasta do prania z wybielaczem optycznym.
4. Temperatura prania 30°C–40°C – odzież funkcjonalna (termoaktywna), kurtki z materiałów wodoodpornych, wiatroszczelnych i z mikrofazy. Odpowiednie są płyny do prania lub żele do prania tkanin kolorowych, wyłącznie bez środków zmiękczających.
5. Temperatura prania 30°C–40°C – kolorowa pościel z włókien sztucznych i ubrania z elastycznych materiałów (stroje kąpielowe, odzież sportowa). Najlepsze są detergenty do kolorowych lub czarnych tkanin.
6. Temperatura prania 30°C – wełna i jedwab oraz mieszanina naturalnych włókien z wełny i jedwabiu (sweter wełniany, wełniane rajstopy, bluzki z jedwabiu). Stosować wyłącznie zasadowe i silnie pieniące się proszki do prania włókien naturalnych, a najlepiej płyny do prania wełny.
7. Temperatura prania 20°C – niektóre tkaniny odzieży sportowej. Proszek do prania nie rozpuści się całkowicie w temperaturze poniżej 30°C-40°C. Tak niska temperatura nie jest skuteczna przy usuwanie wielu plam, silnego zabrudzenia czy przepocenia.
   Testy przeprowadzone przez ośrodki niezależne od producentów pralek i środków piorących nie potwierdzają informacji producentów o skuteczności prania w 20°C.

II. Jaki środek piorący wybrać? Proszek do prania, płyn do prania, żel do prania…

Źle dobrany środek piorący (podobnie jak nieodpowiednia temperatura) niszczy materiał, czasem już przy pierwszym użyciu. Szczególnie wrażliwe są wełna i jedwab. Silne i uniwersalne środki piorące mają zasadowy odczyn i zawierają enzymy niszczące białka, które powodują filcowanie, kurczenie się i pękanie włókien w wełnianych materiałach. Jedwab reaguje zniszczeniami przy szwach i zniszczeniem koloru.

Uniwersalny proszek do prania – dla wszystkich tkanin z włókien naturalnych i syntetycznych, a także mieszanek z wyjątkiem jedwabiu i wełny. Jest alkaliczny, zawiera rozjaśniacze optyczne i enzymy usuwające wiele plam (pot, mocz, kawa, herbata, czerwone wino, owoce, białka). Enzymy usuwają nieprzyjemne zapachy. Idealny dla białych, mocnych tkanin – zapobiega ich szarzeniu i żółknięciu. Niektóre specjalne składniki powodują wygładzenie włókien powierzchni materiału. Proszek do prania rozpuszcza się wolno, dlatego wymaga wyższej temperatury i dłuższego czasu prania. Uniwersalny proszek do prania jest skuteczny w temperaturach do 95°C. Pranie w temperaturze 20°C-30°C nie jest skuteczne, gdy materiał jest poplamiony, zabrudzony czy silnie przepocony i służy tylko „odświeżeniu” czy spłukaniu kurzu, sierści z  tkaniny. Ubranie trzeba wielokrotnie wypłukać. Testy przeprowadzone przez ośrodki niezależne od producentów pralek i środków piorących nie potwierdzają informacji producentów o skuteczności prania w 20°C.

Płynne uniwersalne środki piorące – mają takie samo zastosowanie jak uniwersalne proszki do prania. Charakteryzują się lepszą rozpuszczalnością i spłukiwaniem. Ponadto można je zastosować we wstępnym usuwaniu plam i zabrudzeń. Zawierają enzymy, optyczne rozjaśniacze, jednak nie zawierają wybielaczy. Wciąż mniej skuteczne w praniu niż proszki do prania. Idealne dla delikatnych tkanin i do prania w skróconym cyklu prania.

Stałe i płynne środki piorące do kolorowych tkanin – dla wszystkich wytrzymałych tkanin z włókien naturalnych i włókien syntetycznych, a także mieszanek z wyjątkiem jedwabiu i wełny. Zawierają enzymy usuwające plamy, wygładzające powierzchnię materiału oraz opóźniające spieranie farby (zapobiegają tym samym utracie koloru i zafarbowaniu innych tkanin). Nie zawierają rozjaśniaczy optycznych ani wybielaczy. Skuteczne w temperaturach 30°C–60°C. Jednak płyny do prania czarnych tkanin mają taki sam skład jak płyny do tkanin delikatnych, dlatego wyprana w nich odzież o średnim i dużym stopniu zabrudzenia jest nadal brudna i brzydko pachnie. Proszek do prania kolor przeznaczony jest do prania kolorowych i czarnych tkanin w niższych temperaturach (najlepiej pierze w temperaturze 40°C-60°C), nie niszczy koloru. Słabiej usuwa plamy niż uniwersalny proszek do prania, ale jest skuteczniejszy niż płyn do prania. Proszku do prania kolor nie powinno się używać w krótkich cyklach prania, w programach specjalnych i dla delikatnych materiałów.
Dla tkanin wykonanych z włókien naturalnych (wełny i jedwabiu) środki piorące do kolorowych tkanin się nie nadają (mają zbyt wysokie pH i enzymy usuwające białka). Pranie w temperaturze 20°C-30°C nie jest skuteczne w przypadku plam, silnego zabrudzenia czy przepocenia, służy tylko „odświeżeniu” tkaniny. Ubranie trzeba dobrze wypłukać.

Delikatne środki piorące, detergenty o specjalnym przeznaczeniu – do prania kolorowych tkanin z włókien naturalnych lub syntetycznych takich jak wiskoza, delikatne włókna chemiczne, elastyczne włókna i mieszanki z wyjątkiem wełny i jedwabiu w temperaturze 30°C–60°C. Dzięki słabemu zasadowym pH zachowują kolory pranych tkanin. Nie nadają się do prania mocno przepoconych, zabrudzonych i poplamionych tkanin. Do ubrań sportowych i funkcjonalnych można wybrać wyspecjalizowane środki piorące.

Żel do prania – wprawdzie łatwiej go dozować i wypłukać niż proszek, jednak żel do prania nie usunie mocnych zabrudzeń. Żele do prania nie zawiera środków wybielających, dlatego też nie usuną skutecznie wielu plam. Żel do prania nie zawiera środków zmiękczających wodę tak jak proszki do prania. Ponieważ łatwo się rozpuszcza, nie wymaga tak wysokiej temperatury do skutecznego prania jak proszek.

Kapsułki do prania – uniwersalne kapsułki piorące są przeznaczone do prania zarówno białych jak i kolorowych tkanin. Nie wszystkie dają sobie radę z usunięciem plam, brudu, a białe materiały po praniu nie zawsze zachowają czystą biel. Nie można ich podzielić na porcje. Kapsułki do prania zawierają zbyt dużą dawkę środków piorących i enzymów dla lekko zabrudzonego prania. Powinno się je wrzucać na dno bębna pralki pod ubrania, aby folia mogła rozpuścić się w czasie głównego cyklu prania, a nie dopiero podczas płukania w dużej ilości wody. W krótkich cyklach prania i podczas prania w niskich temperaturach folia może nie rozpuścić się całkowicie podczas prania. Kapsułki do prania czasem utykają między uszczelką a szkłem drzwi pralki. Zawierają silne substancje bakterio- i grzybobójcze, które są alergenami kontaktowymi i wziewnymi, poza tym silniej obciążają środowisko naturalne niż tradycyjne proszki do prania.

Tabletki do prania nie usuwają plam!

Środki piorące dla wełny, płyny specjalne – płyny przeznaczone do prania wełny i jedwabiu, puchu, ubrań sportowych oraz materiałów wykonanych z domieszką wełny lub jedwabiu w temperaturach do 40°C. Nie zawierają enzymu usuwającego białko, mają słabe zasadowe pH i wytwarzają duże ilości piany – dzięki temu chronią włókna pranych tkanin. Płyn do prania wełny zawierający lanolinę zapobiega wysuszeniu naturalnej warstwy ochronnej włókien.

Środki piorące do białych firanek – do prania białych syntetycznych materiałów (np. poliestru), także bawełny. Zawierają intensywne rozjaśniacze optyczne i skuteczne kwaśne środki wybielające. Kolorowe firanki powinny być prane w środkach do kolorowych tkanin.

Środki dezynfekujące bieliznę chorych, bieliznę szpitalną i pieluchy – do dezynfekcji, namaczania, prania i odplamiania bawełny. Nie poleca się stosowania środków dezynfekcyjnych dla odzieży czy pościeli osób zdrowych.

Rady dotyczące prania różnych tkanin o różnym stopniu zabrudzenia, oraz jak sortować materiały przed praniem i jak je wkładać do pralki, jaki program prania wybrać, jak prać ręczniki, puchową lub wełnianą odzież, kołdrę czy śpiwór znajdują się w zakładce Pranie i prasowanie.  

Rady jak prać pościel można przeczytać w artykule Pranie pościeli. 

Rady jak prać firanki zawarte są w artykule Jak prać i suszyć firanki?