Dobre sąsiedztwo warzyw na grządce i uprawa współrzędna z ziołami cz. 2
Planowanie ogrodu warzywnego. Allelopatia. Dobre sąsiedztwo warzyw i uprawa współrzędna w ogrodzie. Jak sadzić warzywa w ogrodzie cz.2
Dobre sąsiedztwo warzyw na grządce, czyli które warzywa i zioła sadzić obok siebie w ogrodzie biodynamicznym
Dobre sąsiedztwo roślin pełni naturalną ochronę przed szkodliwymi owadami, chorobami bakteryjnymi czy grzybiczymi, a także przed wiatrem.
Kalafior
Odpowiednim sąsiedztwem dla kalafiora jest marchew, fasola i groch, sałata głowiasta, boćwina, por, rzodkiewka, rzepa, burak ćwikłowy, szpinak nowozelandzki, szparagi, bakłażan. Pomiędzy kalafiorami uprawia się pojedyncze krzaczki pomidorów i seler w celu ochrony przed bielinkiem i rdzą na selerze. W pobliżu kalafiora można uprawiać zioła: bazylię, kolendrę, miętę pieprzową, tymianek.
W pobliżu kalafiora nie powinno się sadzić ziemniaków, cebuli siedmiolatki, rzodkwi, białej, czerwonej i włoskiej kapusty, brukselki, jarmużu. Kalafior nie lubi sąsiedztwa niektórych ziół: oregano, gorczycy, czosnku i szczypiorku.
Kalarepa
Trzeba pamiętać o tym, że kalarepa wymaga dużej ilości światła, dlatego powinno się ją sadzić tak, aby nie była zacieniona przez sąsiadujące z nią rośliny. Kalarepa dobrze rozwija się sadzona w pobliżu grochu zwyczajnego i cukrowego, fasoli zwyczajnej, ogórków, pomidorów, ziemniaków, selera korzeniowego i naciowego, skorzonery, buraków ćwikłowych, sałaty głowiastej, cebuli zwyczajnej i siedmiolatki, pora, rzodkiewki i rzepy, szpinaku, szparagów.
Zioła, które warto wysiać w pobliżu kalarepy to bazylia, ogórecznik, koper, rumianek, kolendra, kminek, mięta, szałwia, tymianek, melisa. Kalarepę można posadzić z truskawkami. Dobrym sąsiedztwem dla kalarepy jest aksamitka i nagietek.
Kalarepa nie powinna być sadzona w pobliżu kapust (także kapusty pekińskiej), czosnku i szczypiorku.
Kapusta brukselka
Brukselkę można sadzić przy pomidorach, selerze korzeniowym i naciowym, burakach ćwikłowych, sałacie głowiastej, boćwinie, szpinaku, rzodkiewce, rzepie, porze, cebuli siedmiolatce, fasoli zwyczajnej, grochu i groszku cukrowym, szparagach. Brukselka źle rośnie w towarzystwie ziemniaków, kalafiora, brokuła.
Rosnąca obok fasola karłowa ma działanie ochronne przed mszycą. Dobrzy sąsiedzi dla kapusty brukselki na grządce to bazylia, tymianek, kminek, mięta pieprzowa, kolendra, nagietek.
Niekorzystny wpływ na rozwój brukselki mają także niektóre zioła: czosnek, oregano, szczypiorek, cebula.
Kapusta biała głowiasta
Pomidor chroni kapustę przez bielinkiem, śmietką i pchełkami. Zioła dobrze wpływające na białą kapustę to tymianek, bazylia, mięta pieprzowa, kminek. Źle znosi buraki ćwikłowe.
Kapusta czerwona
Czerwona kapusta może rosnąć obok buraków ćwikłowych, rzodkiewek i rzepy, pora, cebuli siedmiolatki, sałaty głowiastej, szpinaku, boćwiny, selera korzeniowego i naciowego, skorzonery, fasoli zwyczajnej, grochu i groszku cukrowego, bakłażanów.
Złymi sąsiadami dla czerwonej kapusty na grządce są pomidory, ziemniaki, kalafior, brokuł. Niekorzystny wpływ na rozwój czerwonej kapusty mają szczypiorek, czosnek, oregano.
Kapusta włoska
Dobrym towarzystwem na grządce dla kapusty włoskiej są pomidor, groch zwyczajny i groszek cukrowy, fasola zwyczajna, seler korzeniowy, rzodkiewka, rzodkiew, buraki ćwikłowe, sałata głowiasta, boćwina, szpinak, por, siedmiolatka. Zioła dobrze wpływające na kapustę włoską to tymianek, mięta pieprzowa, bazylia i kminek.
W pobliżu kapusty włoskiej nie powinny rosnąć ziemniaki i brokuł.
Kukurydza
Kukurydzę można sadzić w pobliżu pomidorów i sałaty głowiastej.
Kukurydza nie powinna być uprawiana w pobliżu buraków ćwikłowych, selera korzeniowego i naciowego.
Marchew
Marchew rośnie zgodnie z pomidorami, grochem zwyczajnym, groszkiem cukrowym, sałatą głowiastą, cykorią sałatową (czerwoną), boćwiną, skorzonerą, porem, cebulą zwyczajną i siedmiolatką. Cebulę powinno się jednak sadzić na brzegach grządki, gdyż ma dużo mniejsze wymagania wodne niż marchew. Do nasion marchwi warto dodać trochę nasion koperku, który przyspieszy kiełkowanie. Do marchwi na grządce pasują zioła: szczypiorek, czosnek, koper, majeranek, szałwia, mięta pieprzowa, estragon, trybula.
Marchewki nie powinno się wysiewać w pobliżu buraków ćwikłowych i pietruszki.
Ogórki
Ogórki dobrze rosną w towarzystwie grochu zwyczajnego, groszku cukrowego, selera korzeniowego i naciowego, kopru włoskiego, buraków ćwikłowych, kalarepy, pora, cebuli zwyczajnej, cebuli siedmiolatki i pietruszki. Zioła pasujące do ogórków to bazylia, ogórecznik, koperek, czosnek, kolendra. Obok ogórków można wysiać nagietki i nasturcję.
Ogórki nie lubią sąsiedztwa pomidorów, ziemniaków, rzodkiewek. Rzodkiew powoduje, że bardzo obniża się plon. Do ogórków nie pasują szałwia i rozmaryn. W okresie deszczów towarzystwo fasoli zwykłej lub sałaty głowiastej może powodować zgniliznę ogórka.
Papryka
Papryka nie lubi towarzystwa, poza pietruszką. Nie powinna być sadzona w pobliżu ziemniaków, pomidora i bakłażana ze względu na wspólne choroby.
Pomidor
Koper wpływa na lepszy aromat pomidorów. Wśród pomidorów powinno się sadzić pietruszkę, ponieważ poprawia ona ich smak i aromat. Poza tym warto wysiać bazylię, czosnek, miętę pieprzową i nagietki.
Marchew może powodować zarazę wśród pomidorów. Pomidory potrzebują dużo słońca i powietrza, które osuszy wilgotne dolne części rośliny. Uprawa w cieniu i wśród wysokich roślin powoduje porażenie grzybem.
Por
Por zgadza się z białą, czerwoną i włoską kapustą, brukselką, kalafiorem, brokułem, kalarepą, sałatą głowiastą, ogórkami, cebulą zwykłą, pomidorami, selerem korzeniowym i naciowym, skorzonerą. Obok pora warto wysiać rumianek.
Na por źle wpływają rosnące w pobliżu marchew, groch zwyczajny, groszek cukrowy, fasola zwykła i buraki ćwikłowe. Buraki mogą powodować atakowanie pora przez rdzę, a marchew słabo wykształconą cebulę pora. Obok pora nie powinno się wysiewać nasturcji.
Rabarbar
Rabarbar dobrze rośnie w sąsiedztwie fasoli i grochu, kapusty, sałaty i szpinaku.
Rukola
Rukola jest niezgodna i powinna rosnąć na osobnej grządce. Dobrze toleruje się z szałwią.
Rzepa
Rzepa dobrze rośnie obok marchwi, kalarepy, kalafiora, brokułu, czerwonej kapusty, jarmużu, brukselki, fasoli zwyczajnej, grochu zwykłego i groszku cukrowego, boćwiny, fenkułu, ziemniaków, bakłażanów, szparagów. Obok rzepy mogą rosnąć pietruszka, koper, nasturcja, nagietek.
Rzepa, cebula zwyczajna i ogórki to niezgodni sąsiedzi.
Rzodkiew
Pomidor i szpinak chronią rzodkiew przed pchełkami. Rzodkiew dobrze rośnie z sałatą głowiastą (choć sama hamuje rozwój sałaty), pietruszką i rumiankiem.
Rzodkiewka
Rzodkiewkę powinno się siać w pobliżu pomidorów (ochrona przed pchełkami), marchwi, kalarepy, kalafiora, brokuła, kapusty białej, czerwonej, i włoskiej, jarmużu, brukselki, szpinaku, grochu, fasoli zwyczajnej, boćwiny, skorzonery, ziemniaków, szparagów. Sałata głowiasta, marchew, szpinak chronią rzodkiewkę przed pchełkami. Między rządki rzodkiewki warto wsiać trochę rzeżuchy, rumianku i trybuli.
Rzodkiewka źle rośnie obok ogórków i cebuli zwyczajnej.
Sałata głowiasta
Sałata głowiasta dobrze rośnie w sąsiedztwie większości warzyw. Pasuje do niej cząber, koper, trybula, kminek, mięta, rzeżucha. Cebula chroni ja przed mszycami.
Złym sąsiedztwem dla niej jest pietruszka, burak, seler korzeniowy i naciowy.
Seler korzeniowy
Seler korzeniowy dobrze rozwija się w pobliżu białej, czerwonej i włoskiej kapusty, brukselki, jarmużu, kalarepy, kalafiora, brokułów, ogórków, pomidorów, cebuli siedmiolatki, pora, fasoli zwyczajnej. Kapusty chronią seler przed plamistością liści, a seler kapustę przed bielinkiem i pchełkami. Zioła, które dobrze wpływają na seler to ogórecznik, koper, rumianek.
Seler korzeniowy nie powinien być sadzony w pobliżu ziemniaków, sałaty głowiastej i kukurydzy.
Seler naciowy
Dobre sąsiedztwo dla selera naciowego to fasola zwyczajna, brokuł, ogórki, kalarepa, siedmiolatka, por, szczypiorek, brukselka, czerwona kapusta, pomidor.
W pobliżu selera naciowego nie powinny rosnąc ziemniaki, sałata głowiasta, pietruszka, kukurydza.
Skorzonera (czarne korzonki)
Skorzonera rośnie zgodnie z porem, cebulą siedmiolatką, fasolą zwyczajną, kalarepą, sałatą głowiastą, marchwią, rzodkiewką, selerem korzeniowym.
Dobry wpływ na skorzonerę ma bazylia.
Szpinak
Dobre sąsiedztwo dla szpinaku to pomidor, rzodkiewka, rzepa, fasola zwyczajna, kalafior, brokuł, brukselka, kapusta biała, czerwona i włoska, jarmuż, szpinak. Szpinak dobrze rośnie z cząbrem.
Truskawki
Truskawki dobrze rosną w towarzystwie kalarepy, fasoli karłowej, grochu (jednak groch nie może ich zacieniać), buraków ćwikłowych, szpinaku, roszponki, rzodkiewki i rzodkwi.
W wolnych miejscach na grządce z truskawkami warto posadzić rośliny cebulowe, które korzystnie wpływają na ich smak. Cebula i por chronią truskawkę przed pleśnią, a czosnek przed grzybami. Poza tym z truskawkami warto uprawiać aromatyczne zioła: cząber, ogórecznik, pietruszkę, szczypiorek, szałwię, rumianek, kminek, kolendrę.
Z truskawkami nie powinno się sadzić kapust, kalafiorów i ogórków, ponieważ wymagają one częstego podlewania.
W pobliżu truskawek nie powinny rosnąć ziemniaki, pomidory (roznoszą choroby), słonecznik, topinambur, maliny (zbyt silna konkurencja o pokarm).
Ziemniaki
Ziemniaki dobrze rosną w pobliżu niewielu warzyw: fasoli zwykłej, kalarepy, rzodkwi i rzodkiewek, szpinaku. Na kondycję ziemniaka korzystny wpływ maja mięta pieprzowa, kminek zwyczajny, kolendra siewna, estragon, nagietki.
Nie powinno się ich sadzić w pobliżu słoneczników, ogórków, jarmużu, brukselki, kapusty białej, włoskiej i czerwonej, selera korzeniowego i naciowego, buraków ćwikłowych, papryki, grochu zwyczajnego i cukrowego.
Pierwszą część artykułu można przeczytać tutaj: Dobre sąsiedztwo warzyw na grządce i uprawa współrzędna. Jak sadzić warzywa cz. 1.
Tekst opracowany na podstawie własnych doświadczeń i obserwacji, lektury „Działkowca” od 1990 roku oraz książek:
Christa Weinrich „Uprawa współrzędna w ogrodzie amatorskim”, wyd. 2008;
Gisela Sartorius „Uprawa współrzędna i płodozmian”, wyd. 1993;
Marie-Luise Kreuter „Bio-ogród”, wyd. 2007.
Artykuły powiązane:
Dobre sąsiedztwo roślin na grządce i uprawa współrzędna. Krzewy jagodowe.
Dobre sąsiedztwo roślin na grządce i uprawa współrzędna. Jak sadzić zioła cz.1.
Dobre sąsiedztwo roślin na grządce i uprawa współrzędna. Jak sadzić zioła cz. 2.
Dobre sąsiedztwo dla drzew owocowych cz. 1.
Dobre sąsiedztwo dla drzew owocowych cz. 2.
Terminy siewu i sadzenia warzyw w ogrodzie i na działce są podane w artykułach Siew warzyw, sadzenie warzyw w ogrodzie cz. 1. oraz cz. 2.
Artykuły o uprawie współrzędnej i oddziaływaniu na siebie roślin na grządce, przepisy na ekologiczne preparaty wzmacniające rośliny, rady jak zwalczać szkodniki, jak rozplanować pracę w ogrodzie i w sadzie można znaleźć w zakładce Ogród.
Kapusta brukselka jest dwa razy. Błąd tłumacza?
Towarzystwo brukselki „rozeszło” sie w tekście. Obie części opisu są już scalone. Moje atrykuły nie są tłumaczeniami cudzych tekstów.
Pozdrawiam, MDR
Wspaniały i bardzo pomocny materiał. bardzo dziękuję!
Zawsze chętnie wracam żeby coś jeszcze doczytać ale dziś proszę o informacje na temat bylicy piołunu. Czy można posadzić to ziele przy porzeczkach? Jeśli tak, to jaka może być bezpieczna odległość? Oraz z jakimi innymi roślinami ozdobnymi i warzywami można ją sadzić żeby nie wywierała na nie negatywnego wpływu. Internet jest ubogi w tym temacie 🙂
Bylica piołun chroni porzeczkę przed rdzą a por, czosnki ozdobne przed wgryzką szczypiorką. Do ochrony 4 krzewów porzeczki czarnej wystarczy jedna bylica w pobliżu. Na grządce warzywnej może wywołać spustoszenie, jeśli gleba zawiera dużo azotu osiąga wysokość 2 m. W warunkach naturalnych razem z bylicą piołun dobrze rozwijają się szałwia stepowa i krwawnik.
Fajny tekst wiele wyjaśnia 😉
Dziękuję, zapraszam do lektury innych artykułów. Pozdrawiam, Mama Dobra Rada
Marchew rośnie zgodnie z porem a na por źle wpływają rosnące w pobliżu: marchew itd. Dobre czy złe sąsiedztwo?
Marchew dobrze rozwija się przy porze, jednocześnie chroni por przed wgryzką szczypiorką toczącą najsmaczniejszą część łodygi. Za to por wytwarza cieńsze łodygi przy marchwi, ale jego gęsty system korzeniowy spulchnia ubitą glebę, którą pozostawia po sobie marchew. Pozdrawiam, Mama Dobra Rada
Jeżeli chodzi o paprykę to naprawdę kochają się wzajemnie z pietruszką.Krzaczki papryki są bujne i mają sporo owoców.Pietrucha też dorodna.Niestety papryka w towarzystwie pora była mizerna porażona przez choroby,no i napewno nie znoszą się wzajemnie z cykorią.Cykoria szybko wybiła w pędy kwiatostanowe.Jak usunęłam porażone krzewy papryki,pozostałości cykorii odżyły.Dziękuję za artykuły.Są świetne i będę do nich wracać.
Cieszę się, że możemy wymieniać się doświadczeniami. Pozdrawiam
Proszę o pomoc mam do posadzenia wysiania: ogórki, pomidory, fasolka szparagowa, rzodkiewka sałata, seler por papryka i bób. Bardzo proszę o pomoc duży mętlik w głowie.
Bardzo pomocny artykuł dziękuję
Sprawdzał ktoś, czy te wskazówki dotyczące towarzystwa roślin mają też zastosowanie na balkonie w uprawie doniczkowej? Chodzi mi o to, czy np. nagietek rosnący e osobnej doniczce, ale postawionej przy pomidorach, pomoże mu? Czy chodzi o pomieszanie korzeni, że się tak wyrażę, i osobne doniczki są bez sensu?
Do pomidorów dołożyłam bazylię, ale że pomidory potrzebują dużo miejsca, to na wszystko nie wystarczy 😉
Oczywiście, że bliskość w doniczkach też działa. Korzonki ni muszą sobie „pić z dzióbków”, a może nawet nie powinny?
Mam pytanie, jestem początkująca i nie wiem jak posadzić warzywa w jakiej kolejności. Im więcej czytam tym mniej wiem
Mam sałatę krucha, burak ćwikłowy, seler, marchew, cebulę. Proszę o podanie kolejności co posadzić obok siebie
Proponuję na jednej grządce wysiać marchew, na obrzeżu grządki posadzić cabulę, wśród marchwi – w pustych miejscach – wysadzić rozsady sałaty. Buraki na osobnej grządce dobrze rosłyby z koperkiem i kalarepką. Seler osobno z koperkiem, do towarzystwa jarmuż i por.
Seler włoski co to za odmiana?
Koper włoski czyli fenkuł, poprawiłam. Dziękuję za zwrócenie uwagi, pozdrawiam
Czy arbuza mogę po obrzeżach grzadki truskawek posadzić czy nie za bardzo ?
Arbuz wymaga częstego podlewania, a tego truskawki nie lubią. Poza tym łodygi arbuza nie odgławia się, więc krzak rozrasta się. Wije się zawsze w wybranym kierunku (tak jak dynia), może zadusić drobne rośliny. Truskawki nie wytrzymają z nim również konkurencji o pokarm. Arbuzy sadzi się w tunelach albo na osobnej grządce w bardzo słonecznym rogu działki.
Witam,
Mam do posadzenia: cukinię., cebulę, marchew, por, koper, sałata, brokuł, seler, burak, pietruszka, rzodkiewka, szczypiorek, kocimietka i ogórki. Proszę podpowiedzieć w jakiej kolejności je siać.
Pozdrawiam
Dokładne informacje o następstwie warzyw są w cyklu artykułow „Uprawa warzyw w ogrodzie i płodozmian warzyw cz. 1-3” Wystarczy kliknąć.
Proszę o radę jak podzielić duży tunel foliowy 12×5 mb, chce posadzić paprykę pomidory i ogórki. Czy wystarczy wzdłuż tunelu zrobić zasłony z foli lub materiału między tymi warzywami
warzywa które nie lubią wzajemnego sąsiedztwa proponuję oddzielić folią lub innym materiałem wzdłuż np w foli Dotyczy to papryki, pomidorów i ogórków, które chętnie sadzi się w folii.
Korzenie roślin w glebie też mają na siebie wpływ. Folia nie sprawdzi się
„dobra rada” – ha, już na wstępie czytam jak to kalafior lubi sąsiedztwo psiankowatych, np. pomidorów i oraz rzepowatych, czyli np. rzodkiewki, dalej darowałem sobie te wypociny. Jak można dawać rady innym nie mając pojęcia o temacie. Nie spodziewam się opublikowania komentarza, ale może chociaż zastanowisz się trochę przy kasowaniu.