Dobre sąsiedztwo roślin na grządce i uprawa współrzędna. Zioła cz. 2

Planowanie ogrodu ziołowego cz. 2

Allelopatia. Dobre sąsiedztwo ziół w ogrodzie biodynamicznym. Uprawa współrzędna ziół. Gdzie posadzić zioła? Lawenda wąskolistna, lebiodka pospolita czyli oregano, lubczyk ogrodowy, łoboda ogrodowa, macierzanka, majeranek ogrodowy, melisa cytrynowa, mięta, mniszek lekarski, nagietek lekarski, nasturcja, ogórecznik lekarski, pięciornik, pieprzyca siewna czyli rzeżucha ogrodowa, pietruszka, pokrzywa zwyczajna, portulaka pospolita czyli portulaka warzywna, rokietta siewna czyli rukola, rozmaryn lekarski, rumianek pospolity, ruta zwyczajna, szałwia lekarska, szczypiorek, trybula ogrodowa, tymianek właściwy, wiesiołek dwuletni, wrotycz pospolity…

Planując ogród ziołowy czy ogród lekarski trzeba również uwzględnić indywidualne zapotrzebowanie rośliny na wilgoć, słońce i rodzaj gleby oraz wzajemne sympatie.
Zioła nie lubią gleby ciężkiej, podmokłej, nawożonej. Większość ziół rozwija się najlepiej po posadzeniu do nienawożonej, lekkiej, przepuszczalnej gleby z domieszką piasku. Niektóre gatunki tolerują ziemię ogrodową, bez dosypywania piasku: akant miękki, chrzan pospolity, czosnek bulwiasty, estragon francuski, melisa lekarska, pietruszka zwyczajna, szczypiorek, werbena cytrynowa. Do ziół, które rozwijają swój aromat tylko w pełnym słońcu należą: bazylia, biedrzeniec anyż, cząber górski, czosnek skalny, fenkuł, hyzop lekarski, kmin rzymski, kminek zwyczajny, kolendra, koper ogrodowy, laur czyli wawrzyn szlachetny (nie zimuje w glebie), lawenda wąskolistna, lubczyk, majeranek ogrodowy, mięta pieprzowa,

ogórecznik lekarski, oregano, pietruszka naciowa, portulaka, rozmaryn lekarski, rumianek rzymski, ruta zwyczajna, szałwia lekarska, tymianek właściwy, ziele oliwne.

Dobre sąsiedztwo ziół. Jak sadzić zioła w ogrodzie ziołowym i wykorzystać ich właściwości allelopatyczne?

Lawenda wąskolistna
Lawenda wąskolistna może być sadzona w ogrodzie ziołowym razem z cząbrem zimowym, wiesiołkiem, oregano, rozmarynem lekarskim, krwawnikiem, tymiankiem właściwym, hyzopem.
Lawenda ma właściwości odstraszające mrówki, a niektóre gatunki stanowią ochronę przeciw mszycom.
Lebiodka pospolita, oregano
Oregano uprawia się razem ze szczypiorkiem, cebulą.
Lubczyk ogrodowy
Powinien rosnąć pojedynczo na miejscu wydzielonym tylko dla niego. Hamuje rozwój innych roślin.
Łoboda ogrodowa
Źle rośnie obok komosy, szpinaku. Warto ją zostawić na brzegach grządek z warzywami.

Macierzanka
Wszystkie rodzaje macierzanki skutecznie odstraszają ślimaki w ogrodzie ziołowym.
Majeranek ogrodowy
Majeranek ogrodowy dobrze rozwija się w towarzystwie szałwii lekarskiej. Nie powinno się go wysiewać na grządce przy lubczyku, bazylii, bylicy.
Melisa cytrynowa
Melisa cytrynowa dobrze zgadza się z miętą pieprzową. Sadzi się ją wśród malin i truskawek. Złymi sąsiadami dla melisy są bazylia, bylica piołun, pysznogłówka szkarłatna.
Mięta
Mięta pieprzowa rosnąca pod koronami drzew owocowych przyczynia się do poprawy smaku owoców. Mięta lubi się z pokrzywą, lecz jest niezgodna z pietruszką i rumiankiem. Mięta pieprzowa rosnąca pod winoroślą chroni ją przed rozwojem różnych rodzajów grzybów i pleśnią. Mięta pieprzowa odstrasza mszyce, pchełki ziemne, bielinka kapustnika, piętnówkę kapustnicę.
Wszystkie gatunki mięty odstraszają pchełki, bielinki i mrówki.
Mięty nie powinno się uprawiać w donicy dłużej niż przez 2 lata. Nie mając miejsca na wytworzenie nowych podziemnych rozłogów ginie.
Mniszek lekarski
Mniszek lekarski sieje się pod jabłoniami, ponieważ pozytywnie wpływa na jej owocowanie. Przyciąga dżdżownice.

Nagietek lekarski
Ma lekkie działanie odkażające glebę i chroniące sąsiednie rośliny przed nicieniami. Jego kwiaty przyciągają pszczoły, owady żywiące się mszycami oraz motyle bielinki. Powinno się go rzadko wysiewać, aby uniknąć porażenia mączniakiem, który go często atakuje. Nagietek nie rozwija się w towarzystwie nasturcji.
Nasturcja
Nasturcja ma lekkie działanie antybiotyczne; zapobiega chorobom drzew pestkowych, dlatego powinna być przy nich wysiewana (szczególnie pod śliwą). Przyciąga mszyce i motyle bielinki, a jednocześnie odstrasza mrówki, ślimaki, bawełnicę korówkę. Źle rośnie obok nagietka lekarskiego.

Ogórecznik lekarski
Do ogórecznika pasują majeranek ogrodowy, cząber i estragon. Nie służy mu sąsiedztwo pietruszki i rukoli. Niebieskie kwiaty ogórecznika przyciągają pszczoły.

Pięciornik
Dobre towarzystwo dla pięciornika w ogrodzie ziołowym to lawenda, len, kocimiętka, wiesiołek, szałwia lekarska, krwawnik, posłonek.
Pieprzyca siewna (rzeżucha ogrodowa)
Pieprzyca wysiana na grządce rośnie dobrze tylko z szałwią lekarską. „Rzeżucha” źle rośnie z koperkiem, koprem włoskim, kolendrą, trybulą, pietruszką, rukolą, szczypiorkiem. Nie lubią jej ślimaki.
Pietruszka
Pietruszkę naciową uprawia się wspólnie z czosnkiem, nagietkiem i aksamitką, która chroni jej korzenie przed nicieniami. Pietruszka wzmacnia aromat róży. Nie toleruje się z koprem ogrodowym. Pietruszka korzeniowa przyciąga pożyteczne owady błonkoskrzydłe, złotooki, owady rączycowate (pasożytują w gąsienicach szkodliwych motyli), bzygi, owady omomiłkowate żywiące się mszycami.
Pokrzywa zwyczajna
Pod wpływem rosnącej obok pokrzywy zwyczajnej mięta pieprzowa, dzięgiel, koper, lubczyk, kminek, pietruszka rozwijają silniejszy aromat.
Pokrzywa powinna rosnąć w pod drzewami owocowymi i krzewami, ponieważ unikają jej mszyce.
Portulaka pospolita, portulaka warzywna
Portulaka dobrze rośnie w towarzystwie chrzanu, truskawek.

Rokietta siewna, rukola
Rukolę sadzi się pomiędzy truskawki lub razem z portulaką. Źle rośnie w towarzystwie gorczycy.
Rozmaryn lekarski
Rozmaryn lekarski rozwija się w towarzystwie szałwii lekarskiej, szczypiorku, cebuli, róż i bylin. Odstrasza połyśnicę marchwiankę i bielinka kapustnika.
Złym sąsiedztwem dla rozmarynu jest gorczyca, rzepak.
Rumianek pospolity
Rumianek dobrze rośnie z cebulą, lecz nie toleruje towarzystwa mięty, pietruszki i rukoli. Rumianek pospolity odstrasza szkodniki odżywiające się korzeniami roślin.
Ruta zwyczajna
Ruta zwyczajna i majeranek ogrodowy wzajemnie źle wpływają na swój rozwój. Zapach ruty odstrasza koty.

Szałwia lekarska
Szałwia lekarska rosnąca w ogrodzie ziołowym dobrze zgadza się z rozmarynem lekarskim, hyzopem i cebulą. Jest sadzona w kompozycjach z różami. Przypisuje się jej dobry wpływ na zdrowotność winorośli. Ślimaki, mszyce i motyle bielinka unikają szałwii. Szałwii nie powinno się uprawiać obok bazylii i bylicy piołun.
Szczypiorek
Szczypiorek dobrze rośnie z koperkiem, pietruszką, rozmarynem lekarskim, tymiankiem właściwym, nasturcją, nagietkami. Sadzi się go pod drzewami owocowymi (jabłoń!), winoroślą oraz wśród krzewów agrestu i róż.
Na ziołowej grządce szczypiorek nie będzie dobrze rósł z kolendrą, pieprzycą siewną (rzeżuchą).
Trybula ogrodowa
Trybula ogrodowa dobrze rośnie z chrzanem, ale nie powinna być uprawiana razem z koprem ogrodowym, pietruszką, kolendrą, pieprzycą siewną (rzeżuchą ogrodową), rukolą, nasturcją. Trybula w ogrodzie ziołowym odstrasza mrówki, ślimaki, mszyce.
Tymianek właściwy
Tymianku właściwego nie powinno się uprawiać razem z majerankiem ogrodowym, bazylią. Zapach tymianku właściwego odstrasza ślimaki, motyle bielinki.

Wiesiołek dwuletni
Wiesiołek na grządce wysiewany jest razem z kocimiętką, szałwią lekarską, przetacznikiem, głowienką i astrami.
Wrotycz pospolity
Wrotycz w ogrodzie odstrasza kleszcze, mrówki, szkodliwe motyle i muchy.

Pierwsza część artykułu znajduje się tutaj: Dobre sąsiedztwo roślin na grządce i uprawa współrzędna. Zioła cz.1. 

Tekst opracowany na podstawie własnych doświadczeń i obserwacji oraz lektur: 
Karl-Heinz Baake „Ogrodnik”, wyd. 2015;
Gisela Sartorius „Uprawa współrzędna i płodozmian”, wyd. 1993;
Górny M. (red.), Biodynamiczna uprawa roślin na działce, wyd. 1984;
Christa Weinrich „Mischkultur im Hobbygarten”, Ulmer 2008.

Artykuły o podobnej tematyce:

Dobre sąsiedztwo roślin na grządce i uprawa współrzędna. Krzewy jagodowe.
Dobre sąsiedztwo warzyw na grządce i uprawa współrzędna cz. 2.
Dobre sąsiedztwo warzyw na grządce i uprawa współrzędna cz. 1. 
Dobre sąsiedztwo dla drzew owocowych cz. 1.
Dobre sąsiedztwo dla drzew owocowych cz. 2.

Terminy siewu i sadzenia warzyw w ogrodzie i na działce są podane w artykule Siew warzyw, sadzenie warzyw w ogrodzie cz. 1.

Artykuły o uprawie współrzędnej i oddziaływaniu na siebie roślin na grządce, przepisy na ekologiczne preparaty wzmacniające rośliny, rady jak zwalczać szkodniki, jak rozplanować pracę w ogrodzie i w sadzie można znaleźć w zakładce Ogród.